অসমীয়া   বাংলা   बोड़ो   डोगरी   ગુજરાતી   ಕನ್ನಡ   كأشُر   कोंकणी   संथाली   মনিপুরি   नेपाली   ଓରିୟା   ਪੰਜਾਬੀ   संस्कृत   தமிழ்  తెలుగు   ردو

महाराष्ट्र राज्य छोट्या शेतकऱ्यांचा कृषी व्यापार संघ

प्रस्तावना

राज्यातील शेतक-यांना शेतीशी निगडीत अनेक समस्यांना तोंड द्यावे लागत आहे. यामध्ये सिंचन व्यवस्थेचा अभाव, अल्प जमिनधारणा, मोठया प्रमाणावरील हलक्या प्रतीची जमिन, कमी उत्पादकता ही कारणे आहेत. हे लक्षात घेता राज्य शासनाने पर्यायी पिक पध्दती, सुक्ष्म सिंचन, कृषि प्रक्रिया व पणन हे कृषि धोरणाचे मुख्य उद्दिष्ट म्हणून स्विकारलेले आहे. आणि त्यासाठी सतत प्रयत्न केले जात आहेत. तसेच जागतिक व्यापार करारानंतर प्रत्येक स्तरावर शेती व्यापारक्षम करणे अपरिहार्य झालेले आहे.

राज्यातील सुमारे १ कोटी शेतक-यांपैकी ७० टक्के शेतकरी लघु व सिमांतक आहेत. या शेतक-यांना नविन तंत्रज्ञान वापरण्यासाठी प्रवृत्त करण्याचे मोठे आवाहन कृषि विभागापुढे आहे. यास्तव शासनाने अनेक नविन उपक्रम सुरु करण्याचे ठरविले आहे. यामध्ये केंद्र शासनात ज्याप्रमाणे छोटया शेतक-यांसाठी लघु कृषि व्यापार संघ स्थापन केलेला आहे. त्याच धर्तीवर महाराष्ट्र राज्यात देखील शासन निर्णय क्रमांक SFAC-2003/CR-91/14-A दिनांक १६ मार्च, २००५ अन्वये महाराष्ट्र राज्य छोटया शेतक-यांचा कृषि व्यापार संघाची स्थापना करण्यात आलेली आहे. सदर संघाची नोंदणी सोसायटी रजिस्ट्रेशन ऍक्ट १८६० मधील तरतुदीनुसार करण्यात आलेली असून प्रधान सचिव (कृषि) हे कृषि व्यापार संघाचेअध्यक्ष आहेत. कृषि व्यापार संघाचे पूर्ण वेळ कामकाज पहाण्यासाठी व्यवस्थापकीय संचालकांची नियुक्ती करण्यात आलेली असून संघाचे कार्यालय कृषि भवन, शिवाजी नगर, पुणे येथे स्थापन करण्यात आलेले आहे.

संघटना

छोटया शेतक-यांच्या कृषि व्यापार संघाचे अध्यक्ष प्रधान सचिव (कृषि) असुन व संघाचे इतर सदस्य खालीलप्रमाणे आहेत.

अ. क्र.

पदनाम

पद

सहसचिव, केंद्रिय अन्न प्रक्रिया उद्योग विभाग, दिल्ली

सदस्य

सचिव (उद्योग)

सदस्य

सचिव, सहकार व वस्त्रोद्योग विभाग (पणन, मुंबई)

सदस्य

विकास आयुक्त (उद्योग) संचालनालय

सदस्य

राज्यातील चार कृषि विद्यापीठांचे कुलगुरु व प्रतिनिधी

सदस्य

आयुक्त (कृषि) म. रा. पुणे

सदस्य

मुख्य कार्यकारी अधिकारी MAIDC

सदस्य

व्यवस्थापकीय संचालक MIDC

सदस्य

व्यवस्थापकीय संचालक, पणन मंडळ, म. रा. पुणे

सदस्य

१०

सरव्यवस्थापक, नाबार्ड बँक व प्रतिनिधी

सदस्य

११

संचालक, अपेडा, नवि दिल्ली

सदस्य

१२

संचालक, NHB Gurgaon व प्रतिनिधी

सदस्य

१३

संचालक,EXIM Bank, Mumbai

सदस्य

१४

कृषि व्यापाराशी निगडीत दोन प्रगतीशील शेतकरी

सदस्य

१५

अन्न प्रक्रिया उद्योगाचे प्रतिनिधी

सदस्य

१६

छोटया शेतकर्‍यांचा संघ, दिल्ली यांचे प्रतिनिधी

सदस्य

१७

संचालक फलोत्पादन

सदस्य

१८

व्यवस्थापकी संचालक, म. रा. छो. शे. व्यापार संघ

सदस्य सचिव

छोटया शेतक-यांच्या कृषि व्यापार संघाच्या कामासाठी केंद्र व राज्य शासनाने प्रत्येकी ५०.०० लाख असे एकुण 1 कोटी रुपये Corpus Fund म्हणुन उपलब्ध करुन दिलेले असुन त्यावरील मिळणा-या व्याजावर संघाचे प्रशासकीय व इतर बाबींवरील खर्च भागविण्यात येतो.

उद्दिष्ट्ये

छोटया शेतक-यांच्या कृषि व्यापार संघाची उदिदष्टये खालीलप्रमाणे आहेत.

  • छोटया शेतक-यांची (अल्प व अत्यल्प भूधारक) शेती व्यापारक्षम करण्यासाठी सर्व बाबींचा विचार करुन शासनास योग्य तो धोरणात्मक निर्णय घोण्यासाठी शिफारस करणे.तसेच शासनाचे इतर विभाग व संस्था इ.मार्फत राबविण्यात येत असलेल्या योजनांचा आढावा घेऊन त्यामध्ये आवश्यक त्या सुधारणेबाबत शिफारस करणे.केंद्र व राज्य शासनाने व्यापारक्षम शेतीशी निगडित सोपविलेल्या कोणत्याहि योजना राज्य शासनाच्या यंत्रणेमार्फत राबविणे.
  • छोटया शेतक-यांच्या शेतीचा व्यापारक्षम दृष्टीने विकास करण्यासाठी आवश्यक असलेली इतर कोणतीही योजना राबविणे उदा. व्हेंचर कॅपिटल ची स्थापना करणे,नवीन तंत्रज्ञान (उदा.कोरडवाहुशेती,कृषि प्रक्रिया,पणन व प्रमाणिकरण)विकसित करणे इ.
  • बँकेच्या सहकार्याने कृषि उद्योग स्थापन करण्यास मदत करणे.
  • कृषि उद्योग प्रकल्पांमध्ये खाजगी गुंतवणुक करण्यास प्रोत्साहन देऊन उत्पादकास उत्पादन विक्रीची हमी देणे,त्याद्वारे ग्रामीण उत्पन्न व रोजगार वाढविणे.
  • कृषि उद्योग प्रकल्पाद्वारे कच्च्या मालाची उत्पादन व त्यावरील प्रक्रिया ही साखळी मजबुत करणे.
  • शेतकरी,उत्पादनगट,कृषि पदवीधर यांचा या योजनेत सहभाग वाढविण्यसाठी मदत करणे.
  • प्रकल्प स्थापन करण्याच्या हेतुने कृषि उद्योजकांसाठी प्रशिक्षण व भेटी आयोजित करणे.

योजना - व्हेंचर कॅपिटल सहाय्य योजना

महाराष्ट्र राज्य छोटया शेतक-यांचा कृषि व्यापार संघामार्फत व्हेंचर कॅपिटल सहाय्य योजना राबविण्यात येते.या योजनेअंतर्गत उद्यान विकास,पुष्प विकास,औषधी वनस्पती,सुगंधी द्रव्य उत्पादन,रेशीम उत्पादन,सेंद्रीय शेती,गांडुळ खत,मधुमक्षीका पालन व मत्स पालन या संदर्भातील प्रक्रिया उद्योग/प्रकल्पास सहाय्य केले जाते.व्हेंचर कॅपिटल योजनेअंतर्गत खालीलप्रमाणे अर्थसहाय्य केले जाते.

अर्थसहाय्य - कृषि उद्योग प्रकल्पाच्या एकूण खर्चाच्या १० टक्के. अथवा प्रकल्पातील उद्योजकाच्या भाग भांडवलाच्या २६ टक्के.  या दोन्हीपैकी जी रक्कम कमी असेल तेव्हढे भागभांडवल मंजुर केले जाईल.
कमाल मर्यादा रु.७५ लाख.

प्रकल्प खर्च मर्यादा - या योजनेअंतर्गत अर्थसहाय्यासाठी प्रकल्पांची खर्च मर्यादा किमान रु.५० लाख निर्धारीत करण्यात आलेली आहे.उपरोक्त प्रकल्पास राष्ट्रीयकृत बँकेने कर्जमंजुरी दिलेली असावी.

प्रकल्प अहवाल सुविद्या

व्हेंचर कॅपिटल सहाय्य योजनेअंतर्गत सविस्तर प्रकल्प अहवाल तयार करुन घेण्यासाठी रु.५ लाखापर्यंत अर्थसहाय्य देण्यात येते.सदर सुविद्येचा लाभ घेण्यासाठी कर्ज देणा-या राष्ट्रीयकृत बँकेचे शिफारसपत्र आवश्यक असुन प्रकल्प अहवाल एसएफएसी नवी दिल्ली यांनी ठरवुन दिलेल्या सल्लागाराकडुन तयार करुन देण्यात येतो.

सल्लागार

प्रकल्प अहवाल तयार करणा-या सल्लागारांची यादी खालीलप्रमाणे आहे -

1

कृष्णा व्हॅली ऍडव्हान्सड ऍग्रीकल्चर फौंडेशन

पी-३३,३४,३५ एमआयडीसी,कुपवाड भाग,सांगली.
फो.नं.०२३३-६४४५२१,६४५२६८ (कार्यालय)
फॅक्स ०२३३-२३३०४६६ निवास ०२३३-२३०३८८८

श्री.एन.जी.कामथ
नोडल अधिकारी

मिटकॉन
कन्सलटन्सी
सर्व्हीसेस लि.

कुबेरा चेंबर्स,१ ला मजला शिवाजीनगर,पुणे-५.
फो.न.०२०-२५५३३३०९ २५५३४३२२ (कार्यालय)
फक्स ०२०-२५५३०३०५ए२५५३३२०६
प्रशिक्षण संस्था-ए.पी नाईक एज्युकेशन डेव्हलपमेंट
सेंटर,स.नं.६८ पौड रोड,कोथरुड,पुणे-२९.

श्री.अशोक बारगजे
मुख्य सल्लागार,
ज्रोडल अधिकारी
फो.नं.२५२८२०१२ २५२८२०१५

एन्टरप्रनरशिप
ऐव्हलपमेंट ऑफ इंडिया

व्हिलेज भट जवळ,वाया अहमदाबाद,
एअरपोर्ट व इंदिराबीज भट पोष्ट,३८२४३८,जि.गांधीनगर
(गुजरात) फो.नं.०७०-३९६९१५३/५८/५९/६३
फॅक्स ०७०-३९६९१६४

मनोज मिश्रा
नोडल ऑफिसर

सेंटल फुड
टेक्नॉलाजिक रिसर्च
इन्स्टीटयुट

सेंटल फुड टेक्नॉलॉजिकल रिसर्च इन्स्टीटयुट,
म्हैसुर-५७००२०.
फॅक्स ०८२१-२५१४५३४/२५१५१०१श्‌,
फॅक्स २५२५४५३

टी.आर.प्रभु
हेड टेक्नॉलॉजी टान्सफर ऑन बिझीनेस डेव्हलपमेंट

ज्राबार्ड
कन्सलटंसी
सर्व्हीसेस

छारा/नाबार्ड प्लॉट नं.सी-२४,जी ब्लॉक,
तिसरा मजला सी विंग,बांद्रा कुर्ला कॉम्लेक्स,मुंबई-५१
फो.नं.०२२-२६२३००३४/३७/४०/८६
फॅक्स ०२२-२६५२०१९९

एस.एम.सेवकंद मुख्य कार्यकारी अधिकारी

लाभार्थी

या योजनेद्वारे पुढील व्यक्ती किंवा संस्था यांना अर्थसहाय्य मिळु शकते,

शेतकरी, उत्पादकगट,भागीदारी/मालकीचे उद्योग,स्वयंसहाय्यता गट,कंपनी,कृषि उद्योजक,व्यक्तिगत कृषि पदवीधर अथवा कृषि पदवीधरांचा गट.

पतपुरवठा

एसएफएसी बरोबर करार केलेल्या राष्टीयकृत बँका

लघु कृषक व्यापार संघ,नवी दिल्ली यांनी खालील बँकांबरोबर सामंजस्य करार (Memorandum of Understanding) केलेला आहे.

  • ओरीएंटल बँक ऑफ कॉमर्स
  • यु.सी.ओ.बँक
  • बँक ऑफ बडोदा
  • पंजाब नॅशनल बँक
  • अलाहाबाद बँक
  • बँक ऑफ महाराष्ट्र
  • सेंट्रल बँक ऑफ इंडिया
  • कॅनरा बँक
  • विजया बँक
  • द जम्मु ऍन्ड काश्मिर बँक लि.
  • सिंडीकेट बँक
  • इंडियन बँक
  • युनायटेड बँक ऑफ इंडिया
  • स्टेट बँक ऑफ इंडिया
  • देना बँक
  • स्टेट बँक ऑफ सौराष्ट
  • बँक ऑफ इंडिया
  • युनियन बँक ऑफ इंडिया
  • स्टेट बँक ऑफ बिकानेर ऍन्ड जयपुर.

याशिवाय इतरही राष्ट्रीयकृत बँकामार्फत कर्ज प्रकरण मंजुर केल्यास अशाही प्रकल्पांना व्हेंचर कॅपिटल सहाय्य उपलब्ध करुन दिले जाते.

संपर्क

व्यवस्थापकीय संचालक, महाराष्ट्र राज्य छोटया शेतक-यांचा कृषि व्यापार संघ,
कृषिभवन,शिवाजीनगर,पुणे-५.
दुरध्वनी व फॅक्स क्र.०२०-२५५३३४३०
वेबसाईट. http://mahaagri.gov.in

व्यवस्थापकीय संचालक,
लघु कृषक व्यापार संघ,
एनसीयुआय,ऑडीटोरियम बिल्डींग,
५ वा मजला,३,सिरी इन्स्टीटयुशनल एरिया,
ऑगस्ट क्रांती मार्ग, हाऊजखाज,नवी दिल्ली-११००१६.
दुरध्वनी क्र.०११-२६८६२३६५
फॅक्स क्र.०११-२६८६२३६७
वेबसाईट. www.sfacindia.com

 

स्त्रोत : - महाराष्ट्र राज्य छोट्या शेतकर्यांचा कृषी व्यापार संघ

अंतिम सुधारित : 7/19/2020



© C–DAC.All content appearing on the vikaspedia portal is through collaborative effort of vikaspedia and its partners.We encourage you to use and share the content in a respectful and fair manner. Please leave all source links intact and adhere to applicable copyright and intellectual property guidelines and laws.
English to Hindi Transliterate