बेदाणा प्रक्रिया उद्योग

भोसे येथील विठ्ठल बचत गटाचा उपक्रम प्रति तास तीन टन बेदाण्याची रंगीत प्रतवारी श्रम, वेळ व पैशांत बचत सोलापूर जिल्ह्यातील भोसे (ता. पंढरपूर) येथील विठ्ठल बचत गटाच्या शेतकऱ्यांनी एकत्र येऊन बेदाणा प्रतवारी व प्रक्रिया उद्योग सुरू केला आहे. प्रचलित बेदाणा निर्मितीची प्रक्रिया वेळखाऊ असतेच, शिवाय मजूरटंचाईची समस्याही द्राक्ष बागायतदारांसमोर उभी राहिली आहे. अशा परिस्थितीत कमी वेळेत, कमी श्रमात उत्तम दर्जाचा बेदाणा पॅकिंगसह उपलब्ध करून देण्याचा हा उपक्रम बागायतदारांसाठी फायदेशीर ठरू लागला आहे. 
भोसे येथील विठ्ठल बचत गटाचा प्रयत्न सुरवातीपासूनच शेतकऱ्यांच्या मालाची बाजारपेठ सुकर कशी करता येईल या दृष्टीने होता. गटातील पन्नास लोक एकत्रित येऊन प्रत्येकी दोन हजार रुपयांची बचत करण्यास सुरवात केली होती. पोल्ट्री फार्म, पशुखाद्य यासारखे उद्योग समोर होते; परंतु आपल्याकडे मोठ्या प्रमाणात द्राक्ष उत्पादक आहेत. सुमारे चारशे टन बेदाणा तयार होतो. त्यांना मजुरांची टंचाई कायम जाणवते. याचा विचार करून बेदाणा ग्रेडिंग, वॉशिंग, निवड व पॅकिंग हा उद्योग फायदेशीर वाटला. तोच उभारण्याचे ठरवले. त्यानंतर गटातील सभासद नाशिक, नगर आदी ठिकाणी गेले. या उद्योगाची शक्‍य ती माहिती संकलित केली. साधारण एक महिना उद्योगाचा व मशिनरीचा अभ्यास सुरू होता. 

उद्योग निर्मितीचे निश्‍चित झाल्यावर गटातील प्रत्येकाने पन्नास हजार रुपये व गटातील बचत अशाप्रकारे पन्नास लाख रुपयांचे भांडवल गोळा केले. त्यानंतर जागा खरेदी केली. कोइमतूर येथून तीन प्रतीत बेदाण्याची निवड करणारे (कलर सॉर्टर मशिन) यंत्र खरेदी केले, त्यासाठी दोन तरुण व होतकरू मुलांना प्रशिक्षणासाठी पाठविले. आता हे तरुणच ही संपूर्ण मशिनरी चालवतात. यासाठी मोहोळ येथील डॉ. शिरगावे व सोलापूर येथील श्री. कांचन यांनी मार्गदर्शन केले.