फुटीची योग्य वाढीवर लक्ष द्या

गेल्या आठवड्यातील पावसानंतर द्राक्ष बागेत सध्या चांगले वातावरण आहे. वातावरणातील तापमान मात्र कमी होत आहे. अशा या परिस्थितीमध्ये बागेच्या व्यवस्थापनाबाबत माहिती घेऊ या.

नवीन कलम केलेली बाग

1) या बागेमध्ये आता नवीन फूट वाढीचा वेग कमी झाला आहे. कलम केल्यानंतर जवळपास वीस दिवसांमध्ये डोळा फुटतो. त्यानंतर फुटीची वाढ व्हायला सुरवात होते. या वेळी फुटींवरील कीड, रोगाच्या नियंत्रणासाठी शिफारशीनुसार कीडनाशक व बुरशीनाशकांची फवारणी केली जाते. तसेच फुटीची सशक्त वाढ होण्याच्या दृष्टीने बागेत आवश्‍यक त्या खतांची पूर्तता केली जाते. याचा चांगला फायदा बागांमध्ये दिसून येतो. म्हणजेच काही बागांमध्ये ही वाढ मांडवाच्या तारेपर्यंत पोचते, तर काही ठिकाणी ओलांडासुद्धा तयार करण्यात येतो.

2) जर फुटीची वाढ व्यवस्थित झाली आणि वाढीकरिता पोषक असे वातावरण असल्यास हे शक्‍य आहे. अन्यथा काही बागांमध्ये डोळा उशिरा फुटताना दिसतो. त्यानंतरची फूट फार हळूहळू वाढून काडी लवकर परिपक्व होते. वाढसुद्धा तिथेच थांबते.

3) आता थंडी सुरू झाली आहे. अशा परिस्थितीमध्ये नवीन फुटींची वाढ आवश्‍यक त्या पद्धतीने होणार नाही. जर काडीसुद्धा परिपक्व झाली नसल्यास जानेवारी - फेब्रुवारी महिन्यांत रिकट घेताना अडचणी येतील. तेव्हा या वेळी जमिनीत शिफारशीत अन्नद्रव्यांचा वापर करून लवकरात लवकर वाढ करून घ्यावी. दुसऱ्या टप्प्यामध्ये काडीची परिपक्वतासुद्धा करून घेणे तितकेच महत्त्वाचे आहे. तेव्हा नत्र व पालाशयुक्त खतांचा वापर या वेळी महत्त्वाचा राहील.

जुन्या बागेतील व्यवस्थापन

1) बागेमध्ये सध्या फुलोरा ते मणी सेटिंग ही अवस्था आहे. काही ठिकाणी प्रीब्लूम अवस्था दिसेल. या बागेत घडाचा विकास होण्याच्या दृष्टीने काडीवर घडाच्या पुढे 10 ते 12 पाने आवश्‍यक असतात. ही पाने घडाच्या वाढीच्या अवस्थेत फक्त मणी सेटिंगपर्यंतच वाढतात. एकदाचे मणी सेटिंग झाले की शेंडावाढ पूर्णपणे थांबते.

2) काडीवरील एक पान जवळपास 7 ते 8 मण्यांचा विकास करण्यास मदत करते. प्रत्येक घडामध्ये 100 ते 120 मणी ठेवले जातात. तेव्हा घडातील प्रत्येक मण्याचा विकास होण्याकरिता काडीवरील ही पाने सूर्यप्रकाशाचा फायदा करून घडाचा विकास करण्यास मदत करतात. तेव्हा मणी सेटिंग होईपर्यंत काडीवर आवश्‍यक असलेली पानांची संख्या पूर्ण करावी. याकरिता नत्राचा वापर महत्त्वाचा असेल.

3) बागेमध्ये फुलेरा अवस्था जवळ आली, त्या बागेत आता शेंडावाढ जास्त जोमाने दिसून येते. अशा वेळी घडाच्या पुढे आवश्‍यक असलेल्या पानांची पूर्तता झाली असल्यास लगेच शेंडापिंचिंग करून वाढ थांबवून घ्यावी. यामुळे तेथील जिबरेलीन्स कमी होण्यास मदत होईल. फुलोरा अवस्था ते मणी सेटिंग या काळात होणारी गळ थांबविण्यास मदत होईल. फुलोरा अवस्थेमध्ये गळ थांबविण्याकरिता वेलीवर कुठल्याही प्रकारचा ताण बसणार नाही याची काळजी घ्यावी. 

संपर्क - 
(लेखक राष्ट्रीय द्राक्ष संशोधन केंद्र, मांजरी, पुणे येथे कार्यरत आहेत.)

२८ नोव्हेंबर २०१४

स्त्रोत: अग्रोवन