पीक उत्पादनासाठीचा प्रत्येक थेंब मोलाचा…

पाण्याची कमतरता भासत असल्यामुळे उपलब्ध पाण्यातच जास्तीत जास्त पीक घेण्यासाठी प्रयत्न करण्याची आवश्यकता आहे. त्यासाठी सूक्ष्म सिंचन पद्धतीच्या वापरास प्रोत्साहन देण्यासाठी प्रधानमंत्री कृषी सिंचन योजना आखण्यात आली आहे. या योजनेची माहिती देणारा हा लेख

पाण्याच्या प्रत्येक थेंबातून पीक उत्पादकता वाढविणे (per drop more crop) या उद्देशाने राज्याच्या सूक्ष्म सिंचन योजनेचा समावेश केंद्र शासनाच्या महत्वाकांक्षी प्रधानमंत्री कृषि सिंचन योजनेमध्ये करण्यात आला आहे. सूक्ष्म सिंचन योजनेसंदर्भात केंद्र शासनाने मार्गदर्शक सूचना जाहीर केल्या आहेत. यानुसार योजनेच्या अंमलबजावणीसाठी केंद्र व राज्याच्या हिश्याचे प्रमाण 60:40 असेल. ही योजना 2015-16 पासून राबविण्यात येत आहे. 2017-18 मध्ये राज्यातील सर्व जिल्ह्यांमध्ये ही योजना राबविण्यात येणार आहे. केंद्राने यासाठी 380 कोटी रुपयांच्या निधीची तरतूद केलेली आहे. त्यास पूरक राज्य हिस्सा 240 कोटी रुपये असा एकूण 620 कोटी रुपयांचा निधी यंदा योजनेसाठी उपलब्ध होणार आहे.

 

मराठवाडा विभागातील आठ जिल्ह्यांसा100 टक्के राज्य पुरस्कृत सूक्ष्म सिंचन योजना तीन वर्षाच्या कालावधीसाठी राबविली जाणार आहे. यासाठी 2017-18 साठी 143 कोटी 50 लाख रुपयांची तरतूद करण्यात आली आहे. त्यामुळे 2017-18 साठी 764 कोटी 17 लाख रुपये निधी सूक्ष्म सिंचनासाठी उपलब्ध होणार आहे. उपलब्ध होणाऱ्या निधीतून दोन लाख 61 हजार लाभार्थींच्या शेतावर 2 लक्ष 10 हजार हेक्टर क्षेत्रावर तर मराठवाडा सूक्ष्म सिंचन योजनेंतर्गत 60 हजार लाभार्थींच्या शेतावर 48 हजार हेक्टर क्षेत्रावर सूक्ष्म सिंचन संच बसविण्याचे उद्दिष्ट्य आहे.

अनुदान मर्यादा

योजनेंतर्गत अल्प व अत्यल्पभूधारक शेतकरी 55 टक्के, इतर भूधारक शेतकऱ्यांना 45 टक्के अनुदान देण्यात येईल. सूक्ष्म सिंचन योजनेच्या अंमलबजावणीमध्ये सुटसुटीतपणा व सुसूत्रता आणण्याचा मानस आहे. त्यादृष्टीने योजनेच्या गतीमान अंमलबजावणीसाठी महत्वाचे बदल करण्यात आले आहेत. योजनेच्या ऑनलाईन प्रणालीमध्ये सुधारणा करण्यात आल्या असून शेतकऱ्यांनी, शासनास सादर करावयाच्या कागदपत्रांची संख्या कमी करण्यात आली आहे. योजना अंमलबजावणीतील काही टप्पे कमी करण्यात आलेले आहेत. सूक्ष्म सिंचन संच बसविण्यासाठी शेतकऱ्यांना ऑनलाईन नोंदणी करता यावी यासाठी व शेतकऱ्यांकडून अर्ज स्वीकारण्यासाठी ‘ई-ठिबक’ आज्ञावली 1 मे 2017 पासून सुरु करण्यात आली आहे. 31 डिसेंबर 2017 पर्यंत शेतकऱ्यांचे अर्ज स्विकारण्यात येणार आहेत. शेतकऱ्यांना नोंदणीसाठी युजर आयडी व पासवर्ड देण्यात येणार आहे. आधार क्रमांकच युजर आयडी असेल. फक्त ऑनलाईन प्रणालीद्वारे ई-ठिबक आज्ञावलीमध्ये शेतकऱ्यांचे अर्ज स्विकारले जातील. शेतकऱ्यांनी ऑनलाईन अर्ज केल्यानंतर स्वयंचलित संगणकीय प्रणालीद्वारे उपलब्ध अनुदानाच्या मर्यादेत ऑनलाईन पूर्वसंमती प्रदान केली जाईल.

 

शेतकऱ्यांनी योजनेत सहभागी होण्यासाठी नोंदणी केल्यापासून प्रत्यक्षात सूक्ष्म सिंचन संच बसवून अनुदानाची मागणी केल्यापासून अनुदानाची रक्कम त्यांच्या बँक खात्यावर जमा करण्यापर्यंतच्या प्रत्येक टप्प्यावरील कार्यवाहीबाबत लाभधारकास एसएमएसद्वारे कळविण्यात येणार आहे. पूर्वसंमती प्राप्त झाल्यानंतर, लाभधारकास नोंदणीस अथवा नोंदणी नुतनीकरणास मान्यता देण्यात आलेल्या सूक्ष्म सिंचन संच उत्पादकांमधून, त्याच्या पसंतीच्या उत्पादकाकडून किंवा प्राधिकृत केलेल्या वितरक, विक्रेत्याकडून 30 दिवसाच्या आत सूक्ष्म सिंचन संच बसविणे बंधनकारक आहे. शेतकऱ्यांने सिंचन संच बसविल्यानंतर बिल ऑनलाईन प्रणालीत नोंदवावयाचे आहे. तसेच आवश्यक कादपत्रांसह सविस्तर प्रस्ताव तालुका कृषि अधिकारी यांच्याकडे सादर करणे आवश्यक आहे.

आवश्यक कागदपत्रे