অসমীয়া   বাংলা   बोड़ो   डोगरी   ગુજરાતી   ಕನ್ನಡ   كأشُر   कोंकणी   संथाली   মনিপুরি   नेपाली   ଓରିୟା   ਪੰਜਾਬੀ   संस्कृत   தமிழ்  తెలుగు   ردو

पंचांग

रात्रीच्या अवकाशामध्ये दिसणार्‍या ग्रहांचे वेळ व तारखेनुसार राशी व नक्षत्रातील स्थान सांगणारे वेळापत्रक म्हणजे पंचांग. पंचांगामध्ये वार, तिथी, नक्षत्र, योग आणि करण अशी पाच महत्त्वाची अंगे असतात.

पंचांगाचे पहिले अंग वार

मध्ये रोजचा वार दिलेला असतो. रविवार, सोमवार, मंगळवार, बुधवार, गुरुवार, शुक्रवार आणि शनिवार असे हे सात वार क्रमाने येतात.

पंचांगाचे दुसरे अंग तिथी

म्हणजेच एखाद्या दिवशी सूर्योदयाच्यावेळी चंद्राची कोणती कला ( म्हणजेच तिथी ) चालू आहे.

पंचांगाचे तिसरे अंग नक्षत्र

यामध्ये सूर्य आणि चंद्राच्या मार्गावर २७ भागांमध्ये विभागलेले समूह म्हणजेच नक्षत्रामध्ये चंद्राचा मुक्काम किती वाजेपर्यंत आहे ते तास व मिनिटांमध्ये दाखविलेले असते.

पंचांगाचे चौथे अंग योग

म्हणजे सूर्य आणि चंद्राच्या गतीची बेरीज. सर्वसाधारण सूर्याची रोजची गती ५९ कला ८ विकला एवढी असते, तर चंद्राची सर्वसाधारणपणे ७९० कला ३५ विकला एवढी असते, म्हणजेच दोन्हींची बेरीज ८४९ कला ४३ विकला एवढी होते. त्यापैकी ८०० कला बेरीज झाली की एक योग झाला, असे समजतात.

पंचांगाचे पाचवे अंग करण

म्हणजे तिथीचा अर्धा भाग, सूर्य-चंद्रामध्ये १२ किंवा १२ ची पट अंतर म्हणजे अलग अलग तिथी ज्याप्रमाणे निर्माण होते, त्याप्रमाणे सूर्य-चंद्रामध्ये ६ अंश किंवा ६ ची पट अंतर पडले म्हणजे अलग अलग करणे निर्माण होतात. करणे एकंदर ११ आहेत.

 

माहिती स्रोत: अवकाशवेध.कॉम

अंतिम सुधारित : 7/26/2023



© C–DAC.All content appearing on the vikaspedia portal is through collaborative effort of vikaspedia and its partners.We encourage you to use and share the content in a respectful and fair manner. Please leave all source links intact and adhere to applicable copyright and intellectual property guidelines and laws.
English to Hindi Transliterate