कुमूर
कुमूर
(लॅ. पॅँक्रॅशियम ट्रायफ्लोरम; कुल-अ‍ॅमारिलिडेसी) बागेत शोभेकरिता लावलेली व सामान्यपणे आढळणारी ही आवृतकंदयुक्त (कंदावर आवरण असलेली) ओषधी मूलतः दक्षिण अमेरिकेतील असून हिचा प्रसार रानटी अवस्थेतही भारतात सर्वत्र आहे. उबदार हवा व मोकळी भुसभुशीत जमीन हिला मानवते. पाने लांबट, अरुंद, मूलज (मुळापासून निघालीत अशी वाटणारी) व पातळ (२०-४५ X १·५-५ सेंमी.) असून चवरीसारखा फुलोरा १५–२० सेंमी. उंच व बारीक दांड्यावर मे-जूनमध्ये येतो व त्यावर पांढरी सुगंधी फुले तीन ते आठपर्यंत असतात. परिदल-नलिका ३–५ सेंमी. लांब व कंठ फुगीर असून तेथेच केसरतंतूमध्ये तळाजवळ पापुद्र्याचा पेला (केसरतोरण) असतो; किंजपुट अधःस्थ व तीन कप्प्यांचा असून बीजके अनेक [ फूल ] व बोंड त्रिधारी, गोलसर असते. औषधी उपयोग जंगली कांद्याप्रमाणे. पँक्रॅशियम कॅरिबियम (गार्डन लिली) ही दुसरी जातीही बागेत विशेषेकरून लावलेली आढळते.
लेखक :अहिल्या पां. जगताप
अंतिम सुधारित : 3/11/2020
