(कपुरफुटी; हिं. गोरखबुटी, कपुरीजडी; सं. कर्पुरमाधुरी; लॅ. एरुआ लॅनॅटा कुल-अॅमरँटेसी). भारत, श्रीलंका, अरबस्तान, आफ्रिका,जावा, फिलिपीन्स इ. प्रदेशांत सर्वत्र तणासारखी वाढणारी लहान ओषधी. फांद्या अनेक; पाने एकाआड एक व केसाळ; फुले द्विलिंगी, लहान, पांढरी,बिनदेठाची, कक्षास्थ (बगलेत) स्तबकात वा कणिशात [ पुष्पबंध] ऑगस्ट-नोव्हेंबरात येतात.
छदके खोलगट; परिदले पाच व केसाळ; केसरदले पाच,वंध्यकेसराशी एकांतरित (एकाआड एक) व तळाशी जुळून नलिका अगर पेला बनलेला [ फूल]. शुष्क व एकबीजी फळ (क्लोम).
ही ओषधी कृमिनाशक व मूत्रल (लघवी साफ करणारी) आहे. मूळ वेदनाहारक व मूत्रल; डोकेदुखीवर आणि कफावर गुणकारी. दम्यावर सुकी पाने व फुले चिलमीतून ओढतात.
लेखक: द. सी. चौगले
स्त्रोत: मराठी विश्वकोश
अंतिम सुधारित : 8/18/2020