कबाबचिनी
कबाबचिनी
कबाबचिनी
( सितलचिनी , कंकोळ ; इं.क्युबेब; लॅ.क्युबेबा ऑफिसिनॅलिस कुल-पायपरेसी). या नावाची सुकी फळे बाजारात मिळतात.ती ज्या वेलीपासून मिळतात ती मूळची ईस्ट इंडीजमधील असून जावा , थायलँड , श्रीलंका , वेस्ट इंडीज इ.प्रदेशांत तिची लागवड करतात.
कबाबचिनी : (१) फांदी, (२) फुलोरा, (३) कोवळ्या फळांचा घोस, (४) अश्मगर्भी फळ, (५) फळाचा उभा छेद :(अ) फलावरण, (आ) अंतःकवच, (इ) बीजचोल, (ई)परिपुष्क, (उ) पुष्क, (ऊ) गर्भ.
भारतात तिची लागवड विशेषतः कर्नाटकामध्ये होते. ही वनस्पती मिरीच्या वंशातील एक जाती असल्याने त्यांचे अनेक लक्षणांत साम्य आहे. [मिरे].अश्मगर्भी( आठळीयुक्त) फळे मिरीसारखी पण लांब देठाची असून अपक्व असताना सुकवून ठेवतात. ती उदी रंगाची व वावडिंगापेक्षा किंचित मोठी असतात.त्यांत ४-१३% बाष्पनशील( उडून जाणारे) तेल व क्युबेबीन हे अल्कलॉइड असते.फळाला कंकोळ असेही म्हणतात व तो पानाच्या विड्यात घालतात.तो कडवट , तिखट व उग्र वासाचा असून सुगंधी द्रव्ये , मसाले , व औषधे यांत वापरतात.कफ व परमा यांवर तो गुणकारी असतो.
लेखक: वैद्य, प्र.भ.
स्त्रोत: मराठी विश्वकोश
अंतिम सुधारित : 10/7/2020
कंकोळ ही वनस्पती पायपरेसी या कुलातील आहे. हिचे शास...
