कुमूर
कुमूर
कुमूर
(लॅ. पॅँक्रॅशियम ट्रायफ्लोरम; कुल-अ‍ॅमारिलिडेसी) बागेत शोभेकरीता लावलेली व सामान्यपणे आढळणारी ही आवृतकंदयुक्त (कंदावर आवरण असलेली) ⇨ ओषधी मूलतः दक्षिण अमेरिकेतील असून हिचा प्रसार रानटी अवस्थेतही भारतात सर्वत्र आहे. उबदार हवा व मोकळी भुसभुशीत जमीन हिला मानवते.
पाने लांबट, अरुंद, मूलज (मुळापासून निघालीत अशी वाटणारी) व पातळ (२०.४५ X १.५-५ सेंमी.) असून चवरीसारखा फुलोरा १५-२० सेंमी. उंच व बारीक दांड्यावर मे-जूनमध्ये येतो व त्यावर पांढरी सुगंधी फुले तीन ते आठपर्यंत असतात.
परिदल-नलिका ३-५ सेंमी. लांब व कंठ फुगीर असून तेथेच केसरतंतूमध्ये तळाजवळ पापुद्र्याचा पेला (केसरतोरण) असतो; किंजपुट अधःस्थ व तीन कप्प्यांचा असून बीजके अनेक [→ फूल ] व बोंड त्रिधारी, गोलसर असते. औषधी उपयोग जंगली कांद्याप्रमाणे. पँक्रॅशियमकॅरिबियम (गार्डन लिली) ही दुसरी जातीही बागेत विशेषेकरून लावलेली आढळते.
लेखक: जगताप, अहिल्या पां.
स्त्रोत: मराठी विश्वकोश
अंतिम सुधारित : 8/21/2020
