(काशी, खवस; हिं. बोदला, सामारी; गु. कोदारो; इं. स्कार्लेट स्टर्क्युलिया; लॅ. स्टर्क्युलिया कोलोरॅटा ; कुल-स्टर्क्युलिएसी). अंदमान बेट, पेगू, आसाम, मध्य प्रदेश, सह्याद्री घाट व दक्षिण भाग; श्रीलंका इ. ठिकाणी सामान्यपणे आढळणारा हा मोठ्या आकाराचा पानझडी पण शोभिवंत वृक्ष आहे. साल राखी व शाखा पसरट; पाने साधी, तळाशी ह्रदयाकृती व त्रिखंडी; फुलोरा (लाल परिमंजरी) शेंड्याकडे येतो; फुले साधारण तीन सेंमी. लांब असून मार्च एप्रिलमध्ये येतात.
नारिंगी-लाल केसांनी आच्छादलेला नाळक्यासारखा (नसराळ्यासारखा) संवर्त व त्यात एकसंध केसरदलाच्या दांड्यावर टोकास सु. ३० परागकोश असतात; पाकळ्या नसतात.
द्विलिंगी फुलात किंजधराच्या टोकास ३० परागकोश व नंतर किंजदले; किंजले आखूड व वाकडी [→ फूल]; पेटिकाफळांपैकी प्रत्येक ७·५ सेंमी. लांबीचे, पिकण्यापूर्वीच तडकून (पेटीप्रमाणे) उघडणारे असते.
अशा बहुधा पाचांचा एक झुबका (घोसफळ) येतो; फळाची साल पातळ, पानासारखी असते. बहुधा प्रत्येक फळात दोन सपाट, लंबगोल व पिवळ्या बिया असतात. सालीतील धाग्यांपासून दोऱ्या, दोरखंडे करतात व पाला गुरांना खाऊ घालतात. रस्त्यांच्या दुतर्फा व बागेत ही झाडे लावतात.
लेखक: सिंधु अ. पराडकर
स्त्रोत: मराठी विश्वकोश
अंतिम सुधारित : 10/7/2020
कल्होणी : (कवशी, कौशी; क. हैगा, उण्णी; इं. होपिया;...