निशिगंध ही वनस्पती १-१.५ मी. उंच वाढते. खोड (वंâद) भूमिगत असते. मुळे फार खोलवर नसतात. पाने साधी, तलवारीसारखी, जमिनीतून खोडापासून निघालेली व हिरवीगार असतात. फुले उंच दांड्याच्या टोकाला गुच्छाने येतात. गुच्छात कळ्या वरच्या टोकाकडे असतात, तर उमललेली फुले खाली असतात. फुले पांढरी, द्विलिंगी आणि सुवासिक असतात. ती ५-६ सेंमी. लांब, खालच्या बाजूस थोडी वाकलेली व नसराळ्यासारखी असतात. बोंडे (फळे) क्वचित आढळतात. बी सपाट असते.निशिगंधाच्या फुलांपासून सुगंधी अर्क काढतात.त्यापासून ‘रजनीगंधा’ हे अत्तर तयार करतात. फुले हार व वेण्या करण्यासाठी तर फुलांचे दांडे वेगवेगळ्या पुष्परचना व गुच्छ करण्यासाठी वापरतात. शोभेसाठी निशिगंधाच्या फुलांना पिवळा, लाल व निळा रंग देतात.फुलांचे दांडे रंगीत पाण्यात ६-७ तास उभे ठेवतात. रंगीत पाणी दांड्यातून फुलांत चढते आणि कळ्या व पाकळ्या रंगीत होतात.
लेखक- ढेपे, राजा
स्त्रोत: कुमार विश्वकोश
अंतिम सुधारित : 10/7/2020
या विभागात निशिगंध फुलांच्या पिकाविषयी माहिती दिली...
दुष्काळातही ठिबक सिंचनाद्वारे आदर्श पाणी व पीक व्य...
निशिगंधाच्या लागवडीसाठी पाण्याचा चांगला निचरा होणा...