आरोग्याचा आर्थिक स्थितीशील दर्जाशी जवळचा संबंध आहे. व्यक्तीची आर्थिक सुस्थिती असेल, तर त्याला आरोग्यविषयक सुविधांचा लाभ घेणे सुकर होते. इंग्लंडमधील आरोग्यविषयक विषमतेबद्दलचा ‘दि ब्लॅक रिपोर्ट’ हा अहवाल इतिहासप्रसिद्घ आहे. पी. टाऊनशेंड आणि एन. डेव्हिडसन यांना १९८२ मध्ये असे आढळले की, ग्रे ट ब्रिटनमधील १८ ते ६० वर्षे वयोगटातील प्रथमश्रेणी व्यक्तींपेक्षा चतुर्थश्रेणीतील व्यक्तींचा मृत्युदर जवळजवळ अडीचपट जास्त आहे आणि दोन स्तरांमधील अंतर कमी होण्याची शक्यता नाही. हा अहवाल ‘ब्लॅक रिपोर्ट’ या नावाप्रमाणेच सामाजिक स्वास्थ्याची विषमता दर्शवितो.
सामाजिक अस्वास्थ्यासाठी कारणीभूत असणाऱ्या रोगांचे प्रमाण वाढू नये, म्हणून प्रत्येक समाजात आरोग्यासाठी प्रतिबंधक उपाययोजना करण्याची व्यवस्था असावयास हवी. त्यासाठी छोट्या-मोठ्या गावांमध्ये आरोग्यकेंद्रे उभारावयास हवीत. जागतिक आरोग्य संघटना (WHO ), सार्वजनिक आरोग्य ही संकल्पना सर्व देशांतून प्रसृत व्हावी म्हणून स्थापन झाली आहे. सामाजिक स्वास्थ्य, आर्थिक विकास आणि जागतिक शांतता यांसाठी ते अत्यावश्यक आहे. लोक व्यसनमुक्त होण्यासाठी कडक अंमलबजावणी केली पाहिजे. अप्रगत देशांमध्ये अस्वच्छता, रोगराई, प्रदूषण, संसर्गजन्य साथी यांमुळे बहुतांशी गरीब जनता सतत आजारांनी ग्रस्त असते. या रोगांचा प्रतिकार करण्यासाठी सक्षम व्यवस्था नाही, त्यामुळे सामाजिक स्वास्थ्याचा दर्जा घसरला आहे. याशिवाय गरिबीमुळे कुपोषण ही गंभीर समस्या अशा अस्वास्थ्यात भर घालते. ‘ज्याचे आरोग्य चांगले तो आशावादी असतो आणि जो आशावादी असतो, त्याला सर्व काही मिळविता येते’, अशी अरबी भाषेतील म्हण आहे. मनुष्याला आशावादी राहून जगण्यासाठी सामाजिक स्वास्थ्य महत्त्वाचे आहे.
पहा : आरोग्य अधिनियम; आरोग्यभुवन;आरोग्यविज्ञान.
काळदाते, सुधा
स्त्रोत : मराठी विश्वकोश
अंतिम सुधारित : 6/5/2020
तालुक्याच्या स्थळापासून साठ किलोमीटर अंतरावर पेढेव...
या विभागामार्फत अनेक लोकाभिमुख योजनांची अंमलबजावणी...
एखाद्या संस्थेच्या मान्य सभासदांकडून त्या संस्थेच्...
रोमन साम्राज्याच्या काळापासून ज्यू लोकांचे स्वतंत...