शेतमालाचे आपण दर्जेदार उत्पादन घेतो. परंतु त्याची गुणवत्ता टिकविण्यासाठी तसेच बाजारपेठेत त्याची मागणी वाढविण्यासाठी आपण म्हणावे तेवढे लक्ष देत नाही. बदलत्या बाजारपेठेप्रमाणे आपणही बदलले पाहिजे.
देशातील शेती क्षेत्राचा अभ्यास करता आपल्यापुढे प्रामुख्याने धान्योत्पादन, फळपिके, फुलशेती, दुग्धजन्य पदार्थ, मसाला पिके, कुक्कुटपालन हे आपल्या डोळ्यांसमोर येते. अजुनही आपल्याकडील बाजारपेठेत धान्य, भाजीपाला, फळे थेट ग्राहकांच्यापर्यंत विकली जातात. दुधाच्या बरोबरीने दुग्धजन्य पदार्थ म्हणजेच दही, तूप, पनीर, कॉटेज चीज तसेच मिठाई आपण दुकानातून विकत घेतो. याच बरोबरीने बाजारपेठेत आपल्याला सुकामेवा, वाळविलेला भाजीपाला, जाम, जेली, सुकविलेले फळांचे काप, भाजीपाला, वनौषधी पावडर वनौषधी अर्क, मसाल्याचे अर्क, विविध प्रकारची लोणची, "रेडी टू इट' अन्नपदार्थ आपल्याला मिळू लागले आहेत.
फुलांची बाजारपेठ पहाता ताजी फुले थेट ग्राहकांना विकली जातात. शहरी बाजारपेठेत सुकविलेली फुले तसेच फुलांचा अर्क, तेल यालाही चांगली मागणी आहे. मसाल्याच्या बाजारपेठेत वाळविलेले मसाले, पावडर याचबरोबरीने आले, लसूण पेस्टदेखील विक्रीस उपलब्ध झाली आहे. बदलत्या शहरी आणि ग्रामीण लोकजीवनाप्रमाणे अशा वेगवेगळ्या उत्पादनांना चांगली मागणी आहे. ही नावीन्यपूर्ण उत्पादने टिकविण्यासाठी आणि ग्राहकांचे लक्ष वेधून घेण्यासाठी या उत्पादनांचे पॅकिंग ही महत्त्वाची गोष्ट आहे.
1) पेपर 2) प्लॅस्टिक 3) तागाच्या धाग्यांचा वापर 4) कापूस धाग्यांचा वापर 5) लोखंडी बॉक्स 6) काचेच्या बाटल्या 7) प्लॅस्टिक बॉक्स कंटेनर 8) लाकडी कंटेनर 9) मोठ्या आकाराचा पिशव्या 10) विणलेली पोती 11) फोम जाळी (पीपी, एफआयबीसी, पीपी ट्रे)
पॅकेजिंग घटकांची निवड करताना त्याचा थर, जाडी, जीएसएम, घनता, तन्यता, उपयोगिता, पारदर्शकता, दृश्यमानता, पर्यावरणपूरकता या गोष्टींची तपासणी केली जाते.याचबरोबरीने घटक किती प्रमाणात आर्द्रता शोषतात याचाही विचार केला जातो.
पॅकिंगवर घटकाच्या गुणवत्तेनुसार हिरवी किंवा लाल खूण केलेली असते. पॅकिंग केलेल्या घटकाचा तपशील दिलेला असतो. घटकाचे प्रमाण, बार कोडिंग हा तपशील महत्त्वाचा आहे.
पॅकिंगसाठी "बीआयएस' नियमांचे पालन करणे आवश्यक असते.
ई-मेल - shaileshjayawant@gmail.com
(लेखक पॅकेजिंग उद्योगातील तज्ज्ञ आहेत)
स्त्रोत: अग्रोवन
अंतिम सुधारित : 10/7/2020
वेगवेगळ्या राज्यातील अनेक मिठाया, उदा.- खवा जिलबी,...
कणगर लागवडीसाठी पाण्याचा निचरा होणारी, भुसभुशीत व ...
ज्वारीचा उपयोग प्रामुख्याने भाकरीसाठी होतो. दक्षिण...
एका स्वच्छ पातेल्यामध्ये स्वच्छ, निर्भेळ आणि ताजे ...