आर. जी. राऊत, वसमतनगर, जि. हिंगोली
बैलचलित बी व खत पेरणीयंत्र
या यंत्राच्या लोखंडी सांगाड्यावर बी व खतपेटी बसविलेली आहे. बीजपेटीतील बियाणे प्रमाणित करण्यासाठी खाचा असलेला रोलर दिलेला आहे. आवश्यकतेनुसार बियाण्याची मात्रा कमी-जास्त करण्यासाठी रोलरची बीजपेटीतील लांबी कमी-जास्त करावी लागते. त्यासाठी यंत्रणा दिलेली असते. त्याद्वारा बियाणे व खताची मात्रा प्रमाणित करता येते. पेरणी यंत्रास जमिनीवर चालणाऱ्या चाकाद्वारा गती दिली जाते. अवजारांची वाहतूक सुलभ होण्यासाठी यंत्रास दोन चाके दिलेली आहेत, तसेच या चाकांद्वारा पेरणीची खोली कमी-जास्त करता येते. या पेरणी यंत्राची कार्यक्षमता तीन ते पाच एकर प्रतिदिवस आहे. महात्मा फुले कृषी विद्यापीठ, राहुरी येथे विविध पिकांच्या पेरणीसाठी हे तीनफणी यंत्र विकसित केलेले आहे. या यंत्राने सोयाबीन, तूर, मका, हरभरा, ज्वारी, सूर्यफूल इ. पिकांची पेरणी करता येते. या यंत्राच्या प्रत्येक फणावर बियाण्यासाठी स्वतंत्र बीजपेटी दिलेली आहे. प्रत्येक पेटीत साधारणपणे तीन किलो बियाणे साठविता येते. पेटीच्या तळाशी बियाणे प्रमाणित करणारी यंत्रणा दिलेली आहे. यामध्ये पिकाच्या आवश्यकतेनुसार बियाणे प्रमाणित करण्यासाठी प्लॅस्टिकच्या तबकड्या दिलेल्या आहेत, त्यामुळे बी ठराविक अंतराने फणात पडते. परिणामस्वरूप बी ओळीमध्ये साधारणतः शिफारस केलेल्या अंतरावर पडते. प्रत्येक पिकासाठी प्लॅस्टिकच्या तबकड्यांचा स्वतंत्र संच दिलेला आहे. प्रत्येक पिकासाठी व फणासाठी स्वतंत्र तबकड्या असल्यामुळे, मुख्य पिकाबरोबर आंतरपीक टोकण/ पेरणी करता येते, तसेच दोन फणांतील अंतर कमी-जास्त करता येते. बियाण्याबरोबर दाणेदार खताची मात्रा शिफारशीनुसार योग्य खोलीवर व बियाण्यांच्या बाजूला पेरता येते. त्यासाठी यंत्रावर एक पेटी बसविलेली आहे.
बैलचलित क्रीडा टोकणयंत्र
हे यंत्र सोयाबीन, तूर, मका, हरभरा, भुईमूग, ज्वारी, बाजरी, वाटाणा इ. पिकांच्या पेरणीसाठी उपयुक्त आहे. या यंत्राच्या लोखंडी सांगाड्यावर एक पेटी बसविलेली आहे. त्या पेटीचे खत व बियाण्यासाठी असे दोन भाग केलेले आहेत. बियाण्यासाठी असलेल्या भागात चार वेगवेगळे कप्पे केलेले आहेत. अशा प्रकारे यंत्राच्या चार फणांसाठी स्वतंत्र बीजपेट्या दिलेल्या आहेत. प्रत्येक बीजपेटीत शिफारशीप्रमाणे बियाणे फणात प्रमाणित करण्यासाठी प्लॅस्टिकच्या तबकड्यांचा वापर केलेला आहे. यंत्रासोबत प्रत्येक पिकासाठी चार तबकड्यांचा संच दिलेला आहे. खतपेटीत दिलेल्या एका लोखंडी पट्टीद्वारा खतनियंत्रण केले जाते. यासाठी खतपेटीच्या तळाशी दिलेल्या छिद्रावर लोखंडी पट्टीवरील छिद्राची लांबी कमी-जास्त करून खताची मात्रा प्रमाणित करता येते.
संपर्क -9423470870
मांजरा कृषी विज्ञान केंद्र, लातूर
माहिती संदर्भ : अग्रोवन