एव्हीएन इनफल्युएन्झा किंवा बर्ड फल्यु हा कुक्कुटवर्गीय पक्षांमधील विषाणूजन्य रोग अहे.पक्षी वर्ग,मनुष्यप्राणी तसेच इतर सस्तन प्राण्यांना या विषाणूंची बाधा होवू शकते.
सदर विषाणू ऑथ्रोमिक्सोव्हायरीडी कुटुंबातील असून आरएनए प्रकारच्या प्रथिनांपासून बनलेला आहे व त्याचे चार प्रकार- अ,ब,क व थोगोटो विषाणू असे आहेत.
त्यापैकी ‘अ’ प्रकारापासून प्राण्यास व पक्षास, ‘ब’ प्रकारच्या विषाणूपासून सील मध्ये व ‘क’ प्रकारच्या विषांणूपासून वराहांमध्ये हा आजार होतो. आजपावेतो 63 देशांमध्ये सदर रोगाचा उद्रेक झालेला आहे.
एव्हीएन इनफल्युएन्झा हा घातक सांसर्गिक विषाणूजन्य आजार असून त्यामुळे पक्षांमध्ये मोठया प्रमाणावर मर्तुक होते.या रोगामध्ये श्वसनसंस्था,पचनसंस्था तसेच मज्जासंस्थेवर विपरित परिणाम होतात.
पाणथळ जागेजवळ वास्तव्यास असणारे जंगली पक्षी,पाणकोंबडी,बदके,राजहंस बगळे व फिरते पक्षी यांचे शरीरात सदर रोगाचे विषाणू मोठया प्रमाणावर आढळतात व ते विषाणूवाहकाचे कार्य करतात.एव्हीएन इनफल्युएन्झा या आजारामध्ये कधी कधी कुठल्याही प्रकारची लक्षणे न दिसता पक्षांमध्ये मोठया प्रमाणावर मर्तुक होते.
सदर विषाणूच्या आवरणांवर हिमऍग्ल्युटीनीन व न्युरामिनीडेज नावाची प्रथिनें असतात.या प्रथिनांमध्ये छोटया व मोठया प्रमाणावर जनुकीय बदल घडत रहातात.
आजपावेतो हिमऍग्ल्युटीनीन प्रथिनांचे एच-1 ते एच-16 व न्युरामिनीडेज प्रथिनांचे एन-1 ते एन-9 असे उप प्रकार आढळले आहेत. ज्यापैकी एच-5 व एच-7 हे उपप्रकार अत्यंत घातक आहे त्यांचे मुळे पक्षांमध्ये कोणत्याही प्रकारची लक्षणे न दिसता 100 टक्के मर्तुक होते.
अचानकमोठया प्रमाणावर मर्तूक, शक्तिपातहोणे,भूकमंदावणे,डोक्यावर, डोळयाभोवती,
तुरा,गलोल ,पायावर सूज येणे.तुरा व गलोल जांभळट होणे.नाकावाटे स्त्राव,खोकला व शिंका येणे.तसेच पातळ हगवण होणे.
श्वास नलिका व घसा यांचेमध्ये रक्तस्त्राव, श्वास नलिकेचा दाह,प्रोव्हेंट्रीक्यूलस, यकृत व मांडीच्या स्नायू मध्ये रक्तस्त्राव होणे,प्लीहा मोठी होणे
हा रोग वेगवेगळया प्रकारे प्रसारित होत असल्यामुळे खालील प्रमाणे ऊपाययोजना अमलांत आणावी.
-----------------------------------------------------------------------------------------------------
अंतिम सुधारित : 7/8/2020
कोंबड्यांना ताण-तणावापासून सांभाळणे ही यशस्वी कुक्...
गणेश घोरपडे यांनी जिल्ह्यातील सातारा, वाई आणि खंडा...
कोंबड्यांमध्ये विविध संसर्गजन्य रोग दिसून येतात. य...
मेहनत, पक्षी संगोपनातील धोके, बाजारपेठेतील अनियमित...