नविन तंत्रज्ञान - सिताफळ लागवड

अर्का सहन या नविन विकसित सिताफळाची लागवड.....

वॉटरशेड ऑर्गनायझेशेन ट्रस्ट आणि नाबार्ड संचलीत पार्थ शेतकरी मंडळ सावरगाव म्ह्स्के येथिल  शेतक-यांच्या माहितिप्रमाणे गावातील शेतामध्ये शेतकरी मंड्ळाच्या माध्यमातुन स्वतः कार्यक्रम राबवुन सर्व शेतकरी आधुनिक शेतीकडे वळले आहे. त्याचा फायदा शेतक-याना झाला. त्याचबरोबर त्यांना वॉटर ही सामाजिक संस्था मार्गदर्शन करीत आहे. त्याचा त्यांना खुप मोठ्या प्रमाणात फायदा झालेला आहे. याचच एक उत्तम उदाहरन म्हनजे मंड्ळाने केलेली अर्का सहन या नविन विकसित सिताफळाचि लागवड.....

हेक्टरी 25 टन एवढे उत्पादन

बंगलोर येथिल राष्ट्रिय फळ संशोधन केंद्रातिल शास्त्रज्ञ व्हि.संपतकुमार यांच्या मार्गदर्शनाखाली सर्व शेतक-यांना अर्का सहान या सिताफळाच्या नविन जातीविषयी माहिती दिली. महिती देवुन फळबाग लागवड केली. हे सिताफळ गुणवत्तेच्या बाबतित खुप सरस आहे, यामध्ये गोडपणा जास्त असुन त्याचे वजन एक ते दिड किलो आहे फळामध्ये ब्रिक्स 32% आणि साखरेचे प्रमाण 22.8% एवढे आहे. त्यामधील बिया पण खुपच कमी असुन त्याचे वजन फळाच्या वजनाच्या केवळ 10% आहे. फळाच्या 100 ग्रॅम वजना मध्ये 2.49ग्रॅम कच्चे प्रोटीन, 42.29 मि.ग्रॅ.फ़ॉस्फोरस, 225 मि.ग्रॅ. कॅल्शियम आहे, त्याचप्रमाने साधारण सिताफळामध्ये 1.33 ग्रॅ, 17.05मि.ग्रॅ, 159मि.ग्रॅ, एवढे आहे. या जातीच्या परागिकरणास हाताने परागिकरण करावे लागते. जेणेकरुन फळाची वाढ योग्य रितीने होउन फळांचे चांगले उत्पादन वाढते तसेच फळांचा आकारही वाढतो, हस्तांतरित परागिकरणांमुळे बाजार पेठेतही मालाला भावही चांगला आहे. एक मजुर एका तासामध्ये जवळ जवळ 150- 200 फुलांचे परागिकरण करु शकतो. या जातिमध्ये 8 वर्षामध्ये 40-45कि.ग्रॅ. उत्पादन एका झाडापासुन निघते, त्याचप्रमाणे हेक्टरी 25 टन एवढे उत्पादन आहे. परंतु एका झाडाचे 150 फुलांचे हस्तपरागीकरण होणे आवश्यक आहे.

निष्‍कर्ष

या सिताफळाला बाजारात खुप मागणी अ‍सल्याने शेतकरी मंड्ळातील सर्व तरुण सदस्यांना फळबागा लागवड यानिमित्ताने का होइना त्यांना रोजगाराच्या वाटा दिसु लागल्या आहे.

स्त्रोत- आय.आय.एच.आर.बँगलोर.

माहिती देणार- शेतकरी मंडळ-सावरगाव म्ह्स्के

आशय लेखक : सोमनाथ दाभाडे (जाफ्राबाद)