অসমীয়া   বাংলা   बोड़ो   डोगरी   ગુજરાતી   ಕನ್ನಡ   كأشُر   कोंकणी   संथाली   মনিপুরি   नेपाली   ଓରିୟା   ਪੰਜਾਬੀ   संस्कृत   தமிழ்  తెలుగు   ردو

लिंबूवर्गीय पीक व्यवस्थापन

लिंबूवर्गीय पीक व्यवस्थापन


1) बागेमध्ये पाणी व्यवस्थापनासाठी ठिबक सिंचनाचा वापर करावा. पाणी सर्वदूर समप्रमाणात पसरावे, याकरिता साध्या तोट्या न वापरता दाब नियमक तोट्या वापराव्यात. यामुळे पाण्याचा दाब सारखा राखला जातो. ठिबक सिंचनाची सुविधा नसल्यास दुहेरी रिंग पद्धतीने सिंचनासाठी आळे करावे. 
2) संत्रा व मोसंबीच्या एक वर्षाच्या झाडाला प्रतिदिवस प्रतिझाड नऊ लिटर पाणी द्यावे, चार वर्षांच्या झाडाला प्रतिदिवस प्रतिझाड 40 लिटर पाणी, आठ वर्षांच्या झाडाला प्रतिदिवस प्रतिझाड 105 लिटर पाणी आणि दहा वर्षे व त्यावरील झाडाला प्रतिदिवस प्रतिझाड 131 लिटर पाणी द्यावे. 
3) संत्रा व मोसंबीपेक्षा लिंबाच्या झाडाला पाण्याची गरज कमी असते. लिंबाच्या एक वर्षाच्या झाडाला प्रतिदिवस प्रतिझाड सहा लिटर पाणी द्यावे, चार वर्षाच्या झाडाला प्रतिदिवस प्रतिझाड 19 लिटर पाणी, आठ वर्षांच्या झाडाला प्रतिदिवस प्रतिझाड 57 लिटर पाणी आणि दहा वर्षे व त्यावरील झाडाला प्रतिझाड 92 लिटर पाणी द्यावे. 
4) जमिनीची मशागत आणि निंदणी करावी. 
5) अंबिया बहाराचे फळ तोडणी सुरू करावी. 
6) फळगळ कमी करण्याकरिता 1.5 ग्रॅम 2,4-डी किंवा जिब्रेलिक आम्ल आणि 100 ग्रॅम कार्बेन्डाझिम (50 डब्ल्यूपी) आणि एक किलो युरिया यांचे 100 लिटर पाण्यात द्रावण करून फवारणी करावी. पंधरा दिवसांनी दुसरी फवारणी करावी. 
7) मृग बहराच्या फळांचा आकार वाढविण्याकरिता एक ग्रॅम जिब्रेलिक आम्ल अधिक दोन किलो मानो पोटेशियम फॉस्फेट किंवा दोन किलो डाय अमोनियम फॉस्फेट किंवा दोन किलो पोटॅशियम नायट्रेट प्रति 100 लिटर पाण्यात मिसळून द्रावण तयार करावे. हे द्रावण 15 ते 20 दिवसांच्या अंतराने फवारावे. 
8) फायटोफ्थोराग्रस्त झाडावर 2.75 ग्रॅम मेटॅलेक्‍झिक एम झेड 72 किंवा 2.5 ग्रॅम फोसेटील प्रतिलिटर पाण्यात मिसळून संपूर्ण झाड ओले होईपर्यंत फवारावे. हे द्रावण झाडांभोवती टाकावे. 
9) झाडाच्या बुंध्यावर दोन फुटापर्यंत बोर्डेपेस्ट ब्रशने लावावी. बोर्डोपेस्ट तयार करण्याकरिता एक किलो मोरचूद पाच लिटर पाण्यात आणि एक किलो चुना पाच लिटर पाण्यात रात्रभर भिजत घालून दुसऱ्या दिवशी सकाळी एकत्र पेस्ट करावी. 
10) रोपवाटिकाधारकांनी खुटांसाठी रंगपूर किंवा जंबेरीच्या बियांची पेरणी प्लॅस्टिक ट्रेमध्ये करावी. 
11) सध्याच्या काळात फुलातील रस शोषणाऱ्या पतंगाचाही प्रादुर्भाव असतो. प्रौढ पतंग सायंकाळी बाहेर पडून पिकणाऱ्या आणि पिकलेल्या फळांच्या सालीला बारीक छिद्र पाडतात. पतंगांना आकर्षित करण्यासाठी 20 मि.ली मॅलेथिऑन किंवा 50 मि.लि. क्विनॉलफॉस प्रति दोन लिटर पाण्यात मिसळावे. या द्रावणात 200 ग्रॅम गूळ किंवा फळांचा रस मिसळून विषारी मिश्रण तयार करावे. हे मिश्रण प्लास्टिक ट्रेमध्ये ओतून यावर प्रकाशाचा सापळा लावून बागेत ठेवावे. झाडावरून गळलेली फळे गोळा करून नष्ट करावीत. 
12) या महिन्यात पिकलेल्या फळांवर फळमाशीचा प्रादुर्भाव असतो, नर माशीला आकर्षित करण्यासाठी अर्धा मिली मिथाईल युजेनाल आणि दोन मिली मॅलेथिऑन किंवा दोन मिली क्विनॉलफॉस प्रतिलिटर पाण्यात मिसळून द्रावण तयार करावे. मिश्रण रूंद तोंडाच्या बाटलीत भरून बागेत ठेवल्याने नर माशा त्याकडे आकर्षित होऊन त्या द्रावणात पडतात. फळ तोडणीच्या 60 दिवसांपूर्वी हे मिश्रण भरलेल्या 25 रूंद तोंडाच्या बाटल्या एक हेक्‍टर क्षेत्र असलेल्या बागेत ठेवाव्यात. यातील कीटकनाशकांचे द्रावण दर सात दिवसांनी बदलावे. 
13) कोळी किडीचा प्रादुर्भाव दिसताक्षणीच दोन मिली डायकोफॉल किंवा दोन मिली इथिऑन किंवा 2 मिली ओमाईट किंवा तीन ग्रॅम विद्राव्य गंधक प्रतिलिटर पाण्यात मिसळून फवारणी करावी. आवश्‍यकता भासल्यास दुसरी फवारणी 15 दिवसांच्या अंतराने घ्यावी. 
संपर्क -
दिनकरनाथ गर्ग(कीटक शास्त्रज्ञ) - 9822369030, 
पी. डी. कोरडे- (सिंचन व्यवस्थापन तज्ज्ञ ) - 9422333525 
जी. एम. बोरकर- ( रोग व्यवस्थापन तज्ज्ञ) - 9422805137. 

संपर्क  0712/25003325 
डॉ. एम. एस. लदानिया, 
राट्रीय लिंबूवर्गीय फळ संशोधन केंद्र, नागपूर

माहिती संदर्भ : अॅग्रोवन

अंतिम सुधारित : 10/7/2020



© C–DAC.All content appearing on the vikaspedia portal is through collaborative effort of vikaspedia and its partners.We encourage you to use and share the content in a respectful and fair manner. Please leave all source links intact and adhere to applicable copyright and intellectual property guidelines and laws.
English to Hindi Transliterate