অসমীয়া   বাংলা   बोड़ो   डोगरी   ગુજરાતી   ಕನ್ನಡ   كأشُر   कोंकणी   संथाली   মনিপুরি   नेपाली   ଓରିୟା   ਪੰਜਾਬੀ   संस्कृत   தமிழ்  తెలుగు   ردو

मत्स्यव्यवसाय

मत्स्यव्यवसाय

  • अंडी उबवणी - माशांची मरतुक
  • माशांच्या अंडी उबवणीनंतर पहिल्या काही अवस्थेतील माशांपैकी ९० टक्के मृत होतात.त्यातच अंड्यातून बाहेर आल्यानंतरच्या पहिल्या अवस्थेमध्ये ९० टक्के माशांची नैसर्गिकरीत्या मरतुक होते.

  • अलंकारिक माशांची पैदास
  • शोभेचे/अलंकारिक मासे पाळणे हा अनेकांचा छंद आहे. हा छंद केवळ सौंदर्यपूरक आनंदच नाही तर आर्थिक उत्पन्नही मिळवून देऊ शकतो.

  • करा मरळ माशाचे संवर्धन
  • योग्य सुव्यवस्थापन केल्यास ८ महिन्यांचा मरळ संवर्धन काळ पूर्ण झाल्यानंतर मरळ मासे ८००-९०० ग्रॅम वजनाचे होतात व त्यांच्या जीविताचे प्रमाण देखील ९० ते ९५ टक्के एवढे मिळू शकते.

  • कालव संवर्धनाचा प्रकल्प
  • खारवट पाणी असलेल्या किनारावर्ती भागात उद्योजकता वाढीसाठी उपयुक्त प्रकल्प

  • कोळंबीच्या बीजांचे दान
  • ज्या समुद्राकडून सतत काहीतरी घेतले जाते, त्या समुद्राला कोळंबीच्या बीजांचे "दान' करण्याचा आगळावेगळा कार्यक्रम काल (गुरुवारी) रत्नागिरी तालुक्‍यात जयगड खाडीवर पार पडला.

  • खाजण जागा वाटप धोरण
  • शासकीय खाजण जागा तसेच खाजगी खाजण जागा कोळंबी संवर्धनाखाली विकसित करण्याच्या दृष्टीने राज्य शासनामार्फत व केंद्र शासनामार्फत विविध योजना राबविण्यात येतात.

  • खेकडा संवर्धन
  • खेकडा संवर्धनाविषयी तांत्रिक सल्ला कोठे मिळेल याबाबतची माहिती येथे दिलेली आहे.

  • खेकडा संवर्धनाविषयी माहिती...
  • खेकडा संवर्धन हे तलावामध्ये तसेच पिंजरा पद्धतीनेदेखील करता येते. निमखाऱ्या पाण्यामध्ये सिल्ला सेरेटा आणि सिल्ला ट्रॅक्‍युबेरिका या जाती चांगल्या आहेत.

  • गोड्या पाण्यात मत्स्यव्यवसाय
  • गोड्या पाण्यात मत्स्य व्यवसाय करायचा असेल तर भारतीय तीन प्रमुख कार्प म्हणजेच कटला, रोहू व मृगल या माशांचे संगोपन करणे फायदेशीर ठरते.

  • गोड्या पाण्यात संवर्धनासाठी माशांच्या जाती
  • डोके मोठे व रुंद असते. शरीराचा मध्य भाग चांगलाच रुंद व फुगीर असतो. अंगावरचे खवले मोठे असतात. तलावाच्या वरच्या थरातील अन्न खातो. कार्पच्या इतर जातींबरोबर खाद्याकरिता स्पर्धा करीत नाही. वाढ जलद असते.

  • गोड्या पाण्यातील कोळंबी संवर्धन
  • गोड्या पाण्यातील कोळंबी ही दुसर्‍या क्रमांकाची सर्वांत जास्त वेगाने वाढणारी कोळंबी असून ती बंगालच्या उपसागरास जाऊन मिळणार्‍या नद्यांमध्ये मोठ्या प्रमाणात आढळते.

  • गोड्या पाण्यातील मत्स्यशेती
  • मासा हा एक आहारातील प्रमुख घटक आहे. माशांच्या प्रक्रियायुक्त पदार्थांना खूप मागणी आहे.

  • गोड्या पाण्यातील मत्स्यसंवर्धन
  • समुद्रातील मासे दिवसेंदिवस कमी होताहेत. म्हणून गोड्या पाण्यातील मत्स्यसंवर्धन व मत्स्यपालन काळाची गरज आहे. मत्स्य व्यवसायात आजच्या परिस्थितीत अंत्यत महत्व प्राप्त झाले आहे.

  • गोड्या पाण्यातील मोत्यांची शेती
  • भारतात आणि इतरत्र मोत्यांची मागणी वाढत असूनसुध्‍दा त्यांचा नैसर्गिक पुरवठा मात्र अतिवापरामुळे आणि प्रदूषणामुळे कमी होत चालला आहे.

  • चिखल्या खेकडा (मड क्रॅब)
  • व्यावसायिक तत्वावर ह्या खेकड्याची जोपासना करण्याचे प्रमाण आंध्र प्रदेश, तामिळनाडू, केरळ आणि कर्नाटकच्या किनारपट्ट्यांवर तीव्र गतीने वाढत आहे.

  • जंबो कोळंबी संवर्धन
  • मॅक्रोब्रॅकीयम रोझनबर्गी या कोळंबीला जंबो कोळंबी, महाझिंगा, पोचा, खटवी इत्यादी विविध नावांनी ओळखतात. या जातीच्या बीजाच्या कॅरापेसवर आडवे तीन ते सहा पट्टे असतात.

  • जलजीवालय
  • ज्या काचेच्या भांड्यात अथवा हौदात हौसेखातर, प्रदर्शनाकरिता अथवा अभ्यासाकरिता जिवंत मासे, इतर जलचर प्राणी व जलीय वनस्पती ठेवतात त्याला जलजीवालय म्हणतात.

  • तलाव ठेका धोरण
  • पाटबंधारे विभागांने बांधलेले तलाव मत्स्यव्यवसाय विकासासाठी मत्स्यव्यवसाय विभागाकडे हस्तांतरीत करण्याचे शासनाचे धोरण १९६६ पासून आमलात आहे.

  • तिरंदाज मासा
  • तिरंदाज माशाचा समावेश पर्किफॉर्मीस गणाच्या टॉक्झोटिडी कुलात होत असून सामान्यपणे आढळणाऱ्या माशाचे शास्त्रीय नाव टॉक्झोटिस जॅक्युलॅट्रिक्स आहे. या कुलात टॉक्झोटिस ही एकच प्रजाती असून त्यात सात जातींचे तिरंदाज मासे आहेत.

  • निमखारे पाण्यांतील मत्स्यसंवर्धक विकास यंत्रणा
  • यंत्रणेमार्फत कोळंबी संवर्धकांना जागेची निवड करण्यासाठी प्रत्यक्ष प्रशिक्षण मेळावे, चर्चासत्राद्वारे प्रगत तंत्र सामान्य लाभार्थी पर्यंत पोचविण्याचे कार्य केले जाते.

  • निमखाऱ्या पाण्यात खेकडा संवर्धन फायद्याचे...
  • खेकडा संवर्धन हे प्रामुख्याने हिरव्या खेकड्यांचे (क्रॅब किंवा ग्रीन क्रॅब) केले जाते. ही जात अत्यंत चविष्ट असल्याने दक्षिण-पूर्व आशियाई देशांमध्ये या खेकड्यांना चांगली मागणी आहे.

  • पॅरडाइज मासा
  • खाण्याकरिताही त्याचा उपयोग करतात

  • बचत गट करताहेत मत्स्य शेती
  • गावातील ग्रामपंचायतीच्या मालकीच्या सर्व छोट्या-मोठय़ा तलावांमध्ये मत्स्य व्यवसाय करण्याचा अभिनव प्रयोग जिल्ह्यातील कासारे व परिसरातील दहा गावांमध्ये सुरु आहे.

  • भारतीय कार्प माशांच्या जाती
  • भारतीय प्रमुख कार्प माशांच्या जाती विषयी येथे माहिती दिलेली आहे.

  • भेक्ती
  • भेक्तीचा रंग करडा ते हिरवा असून पाठीकडील भाग काळपट व पोटाकडील चंदेरी रंगाचा असतो. प्रजोत्पादनाच्या काळात याच्या अंगावर जांभळट छटा दिसतात.

  • मच्छिमार युवकांना प्रशिक्षण
  • नौकांचे यांत्रिकीकरणाद्वारे प्रगत मच्छिमारी तंत्राचा अवलंब करून सागरी मत्स्योत्पादन कसे वाढवावे याचे मच्छिमार युवकांना सर्वांगिण प्रशिक्षण

  • मच्छिमारांचे विकासाकरिता डिझेल तेलावर सवलत
  • मासेमारी नौकांसाठी वापरल्या जाणा-या डिझेलकरिता मच्छिमारांना रु. १.५० प्रती लिटर सवलत केंद्र शासना मार्फत दिली जाते.

  • मच्छीमारीला प्रदूषणाचा धोका
  • शहरातील सांडपाणी, प्लॅस्टिक कचरा, औद्योगिक रसायने मोठ्या प्रमाणात समुद्रामध्ये सोडली जात आहेत. गेल्या काही वर्षांत मानवनिर्मित प्रदूषणात वाढ झाल्याने त्याचा प रिणाम समुद्रातील मच्छीमारीवर झाला आहे.

  • मत्स्य वर्ग
  • मासा हा नेहमी पाण्यात राहणारा प्राणी आहे. ग्रीस, इटली, ईजिप्त, चीन वगैरे देशांतील प्राचीन वाङ्‍मयांत मासे, त्यांच्या सवयी व उपयोग यांचे बरेच उल्लेख आहेत.

  • मत्स्य वर्ग
  • हे पृष्ठवंशी (पाठीचा कणा असणारे) प्राणी होत. ते पाण्यात राहतात. कल्ल्याने श्वसन करतात व पक्षाने हालचाल करतात. यांतील पुष्कळांच्या अंगावर खवले असतात.

    © C–DAC.All content appearing on the vikaspedia portal is through collaborative effort of vikaspedia and its partners.We encourage you to use and share the content in a respectful and fair manner. Please leave all source links intact and adhere to applicable copyright and intellectual property guidelines and laws.
    English to Hindi Transliterate