डिजिटल इंडिया कार्यक्रम - प्रस्तावना

डिजिटल इंडिया

हा भारत सरकारचा प्रमुख उपक्रम असून, भारताला डिजिटली सशक्त समाज व ज्ञानावर आधारित अर्थव्यवस्थेमध्ये रुपांतरित करणे हे याचे उद्दिष्ट आहे.

भारतातील ई-प्रशासन उपक्रमांचे स्वरुप १९९० च्या दशकाच्या मध्यावर नागरिक-केंद्रित सेवांवर भर देऊन प्रत्येक क्षेत्रासाठी विविध उपयोजनांसाठी (ऍप्लिकेशन्स) अधिक व्यापक झाले. सरकाच्या महत्वाच्या आयसीटी उपक्रमांमध्ये इतर उपक्रमांसह, रेल्वेचे संगणकीकरण, जमीनीच्या नोंदींचे संगणकीकरण इत्यादी काही महत्वाच्या प्रकल्पांचा समावेश होता, ज्याचा भर प्रामुख्याने माहिती यंत्रणेच्या विकासावर होता. त्यानंतर, अनेक राज्यांनी नागरिकांना इलेक्ट्रॉनिक सेवा देण्याच्या उद्दिष्टाने महत्वाकांक्षी वैयक्तिक ई-प्रशासन प्रकल्प सुरु केले.

हे ई-प्रशासन प्रकल्प नागरिक केंद्रित होते मात्र त्यांच्या मर्यादित वैशिष्ट्यांमुळे, त्यांचा म्हणावा तसा परिणाम होऊ शकला नाही. वेगवेगळ्या व परस्परांशी फारसा संवाद न करणाऱ्या यंत्रणांमधून संपूर्ण प्रशासनामध्ये ई-प्रशासनाचा यशस्वीपणे स्वीकार करण्यातील मुख्य अडथळा असलेल्या महत्वाच्या त्रुटी दिसून आल्या. त्यातूनच अधिक सर्वंकष नियोजनाची व अंमलबजावणीची गरज असल्याचे दिसून आले, ज्याद्वारे आवश्यक त्या पायाभूत सुविधा उभारल्या जातील, आंतरसक्रियतेच्या समस्या इत्यादींचे निराकरण केले जाईल, ज्यामुळे सरकार अधिक चांगल्याप्रकारे जोडले जाईल.

ई- क्रांती: राष्ट्रीय ई-प्रशासन योजना २.०