विद्यार्थ्यासाठ...
विज्ञानाची पुस्...
सूक्ष्मजीवशास्त...
विज्ञान
जैवविविधता
अर्थशास्त्र
अवकाश विज्ञान
भरणी नक्षत्र
समुद्राची भरती ...
मघा नक्षत्र
तारकासमुहांची य...
चंद्र
ताऱ्यांचे विश्व...
तारकासमूह
रेवती नक्षत्र
विशाखा नक्षत्र
धनिष्ठा नक्षत्र...
सूर्यानंतरच्या ...
ऊर्टचा मेघ
पूर्वाषाढा-उत्त...
उल्का वर्षावाचे...
प्रकाशवर्ष
पृथ्वी ग्रह
पूर्वाभाद्रपदा-...
नेप्च्यून
अवकाश नकाशा
युरेनस
खगोलीय शब्द सुच...
विश्वाची निर्मि...
राशी
मेसियर वस्तू
अवकाश निरीक्षणा...
खगोलसंस्थांची य...
अधिक्रमण
ग्रहांचे आकारमा...
दीर्घिका आणि वि...
पुष्य नक्षत्र
महत्त्वाच्या जो...
बुध
अनुराधा नक्षत्र...
मृगशीर्ष नक्षत्...
पूर्वा फाल्गुनी...
खगोलशास्त्रावरी...
उत्तरायण आणि दक...
खगोलशास्त्रावरी...
महत्त्वाच्या रु...
शनी
सापेक्षता सिद्ध...
कृष्णविवर - आका...
आश्लेषा नक्षत्र...
अवकाशस्थ वस्तूब...
१२ राशी
सूर्य
नक्षत्र ओळख
आकाश आणि अवकाश
ग्रहण
पंचांग
नक्षत्रांची याद...
हस्त नक्षत्र
ग्रह युती
ध्रुवतारा
रोहिणी नक्षत्र
चित्रा नक्षत्र
अरोरा - प्रकाशा...
सूर्यावरील काळे...
वक्रगती
पुनर्वसू नक्षत्...
अवकाश निरीक्षण
ज्येष्ठा नक्षत्...
ध्रुवता-याचा श...
विश्वाची व्याप्...
अवकाशातील तारे
स्वाती नक्षत्र
धूमकेतूची ओळख
श्रवण नक्षत्र
लघुग्रहांचा पट्...
उल्का
अश्विनी नक्षत्र...
क्युपर बेल्ट
मूळ नक्षत्र
धूमकेतू
शुक्र
मंगळ ग्रह
रात्रीच्या वेळी...
शततारका नक्षत्र...
कृत्तिका नक्षत्...
आपली आकाशगंगा
तारकासमुहांचे आ...
ब्लु मून - निळा...
कथा, कविता व गा...
पक्षी
भारतीय इतिहास
शिष्यवृत्त्या आ...
शालेय अभ्यासक्र...
वनस्पतीशास्त्र
एकदिशकारक
आयोनियन बेटे
मांडू
ईडिपस गंड
कॅरोटिनॉइडे
नागरिक शास्त्र
मेंदू विकार आणि...
जागतिक इतिहास
फ्रांस्वा मांसा...
भूगोल
भाषा
समाजशास्त्र
सण आणि उत्सव
परस्पर-संवाद सा...
गणित व सांख्यिक...
कला
कुरव
इंग्रजी भाषा
संस्कृत - व्या...
कॅलोमेल
राज्यशास्त्र
प्राणीशास्त्र
ईजिप्शियन भाषा
पुरातत्वशास्त्र
प्रसिध्द व्यक्त...
खेळांचे विविध प...
सामान्य ज्ञान व...
3030 एकलव्य STE...
महाविद्यालये, ...
शिक्षण संबंधीत ...
ई-मेधा
शिक्षणाचा अधिका...
धोरणे आणि योजना
करिअर मार्गदर्श...
साहित्याविषयी स...
पीएम ई-विद्या
संसाधन लिंक
राज्य वैद्यकीय ...
ई - पुस्तके
नॅशनल इन्स्टिट्...
नॅशनल कौन्सिल फ...
आंतरविद्याशाखीय...
शिक्षकांसाठी दा...
इतर माहिती
ऑटोमेटेड परमनंट...
शिक्षणातील यशोग...
आपले जग
किलबिल विभाग
व्यवसाय मार्गदर...
माहिती तंत्रज्ञ...
चालू घडामोडी
आपला महाराष्ट्र
अतुल्य भारत ले...
आपला भारत
SpaDeX मिशन
लांबलचक वाचन वगळा. विकास AI द्वारा समर्थित संक्षिप्त सारांशासाठी 'सामग्री सारांशित करा' वर क्लिक करा.
दिवसा जसे सूर्याच्या उगविण्यावरुन पूर्व दिशा व मावळण्यावरुन पश्चिम दिशा आपण ओळखू शकतो त्याचप्रमाणे रात्रीच्या वेळी पण दिशा ओळखणे तितकेसे कठिण नाही.
सूर्याप्रमाणेच रात्री जर आकाशामध्ये चंद्र असेल तर चंद्राच्या कलेवरुन आपण पूर्व आणि पश्चिम दिशा ओळखू शकतो. रात्री चंद्र ज्या दिशेन पूढे सरकत असेल ती दिशा पश्चिम हे नक्की.
आकाशामध्ये जर चंद्र नसेल तर तार्यांवरुन देखिल दिशा ओळखता येतात. रात्रीच्यावेळेस तार्यांचे साधारणपणे थोडावेळ निरीक्षण केल्यास आपणास तारे पृथ्वीभोवती गोलाकार फिरताना कुठल्या दिशेने उगवितात ते कळेल, त्यावरुन पूर्व दिशा कुठली ते कळेल आणि सहाजिकच त्यावरुन जर आपण 'पूर्व' दिशेला तोंड करुन उभे असाल तर आपल्या डाव्या हाताकडील दिशा ही 'उत्तर दिशा' व उजव्या हाताकडील दिशा ही 'दक्षिण दिशा' तर आपल्या पाठिमागची ही 'पश्चिम दिशा' हे आपल्याला कळेल.
अशाप्रकारे वर सांगितल्याप्रमाणे जर उत्तर दिशा आपल्याला कळल्यानंतर जर आपण काहीवेळ उत्तर दिशेकडील तार्यांचे निरीक्षण केल्यास आपल्याला आढळेल की तेथिल तारे एक छोट्याश्या रिंगणामध्ये गोल फिरत असून तेथिल एक तारा एकाच ठिकाणी स्थिर जाणवेल, तोच पृथ्वीचा "धृवतारा".
"धृवतारा" पृथ्वीच्या गोलाकार फिरण्याच्या अक्षावर असल्याने तो एकाच ठिकाणी स्थिर दिसतो. तर "धृवतारा" पृथ्वीच्या 'उत्तर दिशेला' आहे.
आपल्याला जर आकाशातील तार्याचे थोडेफार जरी ज्ञान असेल तरी आपण आकाशातील काही ठळक आणि मोठ्या तारकासमुहांच्या साहाय्याने दिशा ओळखू शकता.
आकाशातील "सप्तर्षी तारकासमुहातील" पूढील दोन तार्यांपासून एक सरळ रेष ओढल्यास ती 'उत्तर दिशेला' असलेल्या 'धृवतार्याकडे' जाईल.
आकाशातील "मृग" म्हणजेच "ओरायन" तारकासमुहातील हरणाचा काल्पनिक आकार पाहिल्यास त्या हरणाचे तोंड नेहमीच 'उत्तर दिशेला' असते.
माहिती स्रोत: अवकाशवेध.कॉम
संबंधित लेख
काही निवडक ठळक ताऱ्यांच्या वेधांवरून रात्रीच्या वेळी किती वाजले हे समजण्यासाठी बनविलेले उपकरण.
लांबलचक वाचन वगळा. विकास AI द्वारा समर्थित संक्षिप्त सारांशासाठी 'सामग्री सारांशित करा' वर क्लिक करा.
संबंधित लेख
काही निवडक ठळक ताऱ्यांच्या वेधांवरून रात्रीच्या वेळी किती वाजले हे समजण्यासाठी बनविलेले उपकरण.