शालेय परिपाठ

प्रस्‍तावना

प्राथमिक शिक्षण हे सर्व शिक्षण क्षेत्राचा केंद्रबिंदु आहे. विद्यार्थ्यांच्या भावी आयुष्याची सुरुवात प्राथमिक शिक्षणापासून होते. विद्यार्थ्यांवर योग्य वयात योग्य संस्कार घडविण्यासाठी एका चांगल्या व दर्जेदार परीपाठाचे दालन सुरु करणे गरजेचे आहे. कारण शाळेच्या दैनंदीन दिवसाची सुरुवात परीपाठानेच होते. परिपाठ हा योग्य पद्धतीने आणि योग्य मुद्दे विचारात घेऊन जर घेतला गेला तर आजचे शालेय विद्यार्थी उद्याच्या भारत देशाचे आधारस्तंभ बनण्यास वेळ लागणार नाही. यासाठी हा छोटासा प्रयत्न-

प्रयत्न

प्राथमिक शाळेतील इ.५ वी ते इ.७ वी च्या विद्यार्थ्यांचे प्रत्येक दिवशी १० विद्यार्थ्यांचे मुले मुली समान घेऊन इयत्तेनुसार गात पाडावेत व पुढील रुपरेषेनुसार परिपाठ घेण्याचा प्रयत्न करावा.

• सावधान- विश्राम:- ओर्डर देणाऱ्या विद्यार्थ्याने इतर विद्यार्थ्यांना सूचना कराव्यात.
• राष्ट्रगीत :- सावधान स्थितीमध्ये ५२ सेकंदात राष्ट्रगीत कसे म्हणता येईल असा प्रयत्न करावा.
• प्रतिज्ञा :- आठवड्यात ६ दिवस शाळा भरते. एक दिवस मराठी भाषेत दुसऱ्या दिवशी हिंदी भाषेत व तिसऱ्या दिवशी इंग्रजी भाषेत प्रतिज्ञा म्हणावी व पुन्हा उरलेल्या ३ दिवसात मराठी , हिंदी, इंग्रजी भाषेत प्रतिज्ञा घ्यावी.
• भारताचे संविधान :- परीपाठातील एका विद्यार्थ्याला पुढे संविधान म्हणण्यास सांगणे व बाकीचे विद्यार्थी मागे म्हणतील.
• प्रार्थना :- ठरलेल्या ६ वारांनुसार विद्यार्थ्यांना दररोज वेगवेगळी प्रार्थना म्हणण्यास सांगावे.

ज्या १० विद्यार्थ्यांना (मुले- मुली) परिपाठ असेल त्यांनी पुढीलप्रमाणे परिपाठ सदर करावा.

ओर्डर देणारा विद्यार्थी खालील वाक्य वाचुन दाखवेल.

“ उडत्या पाखरांना परतीची तमा नसावी

नजरेत सदा नवी दिशा असावी

घरट्याचे काय बांधता येईल केंव्हाही

पण क्षितीजापलीकडे झेप घेण्याची जिद्द असावी “

• पंचांग – केव्हा दिवस उगवतो केव्हा दिवस मावळतो , कोणता वर आणि कोणती तारीख आहे. हे आपल्याला पंचांगाच्या माध्यमातून समजते. म्हणून आजचा घेऊन येत आहे. ( संबंधित विद्यार्थ्याचे नाव घेणे.)
• दिनविशेष – उगवणाऱ्या प्रत्येक दिवशी काही न काही घटना घडून गेलेली असते आणि त्या उगवणाऱ्या प्रत्येक दिवसाला काही ना काही महत्त्व असत आणि म्हणून घडून गेलेल्या घटनांना उजाळा देण्यासाठी आजचे दिनविशेष घेऊन येत आहे.
• सुविचार – सुविचार म्हणजे सुंदर असे विचार एक चांगला विचार अनेक वाईट विचारांना नष्ट कतो म्हणून आजचा सुविचार घेऊन येत आहे.
• बोधकथा – कथा म्हणजे गोष्ट किंवा कहाणी . परंतु बोधकथा म्हणजे ज्या गोष्टीतून चांगले शिकायला मिळते. चांगले अनुभवायला मिळते व योग्य तात्पर्य मिळते. म्हणून आजची बोधकथा घेऊन येत आहे.
• बातमीपत्र – जगाच्या कानाकोपऱ्यात दररोज काही ना काही घडत असते तेच आपल्याला प्रसारमाध्यमांद्वारे (वर्तमानपत्र, आकाशवाणी, दूरदर्शन) समजत असते. म्हणून आजच बातमीपत्र घेऊन येत आहे.
• प्रश्नमंजुषा – जगात ज्ञानाचा विस्फोट झाला आहे. आता मिळालेले ज्ञान थोड्यावेळेने शिळे होत आहे. स्पर्धा वाढलेली आहे आणि या स्पर्धेच्या युगात टिकायचे असेल तर आपणाजवळ सामान्य ज्ञानाची शिदोरी असणे महत्त्वाचे आहे. यासाठी आजची प्रश्नमंजुषा घेऊन येत आहे.

( सोपे ५ सामान्य ज्ञानाचे प्रश्न विद्यार्थ्याना विचारावे.)

• इंग्रजी शब्दार्थ – इंग्रजी हि सर्व जगात बोलली जाणारी आंतरराष्ट्रीय भाषा आहे. तिचा पाया मजबुत करण्यासाठी इंग्रजी शब्दार्थांचा साठा असणे महत्त्वाचे आहे. म्हणून आजचे इंग्रजी शब्दार्थ घेऊन येत आहे.

( सोपे ५ इंग्रजी शब्दार्थ विद्यार्थांना विचारावेत.)

• पाढे – गणिता सारखा अवघड विषय पाढ्यावर आधारलेला विषय आहे. गणितामध्ये पदोपदी पाढ्यांची गरज भासते. तेव्हा पाढे पाठांतर असणे गरजेचे आहे. म्हणून आजचा पाढा घेऊन येत आहे.

( प्रतिदिन २ ते ३० पर्यंत पाढे पाठांतर करण्यास सांगावेत.)

• समुह्गीत – ओर्डर मिळाल्यास सर्व विद्यार्थ्यांनी मिळून समुह्गीत गायन करावे.
• पसायदान – बैठे सावधान अवस्थेमध्ये पाठीचा कणा ताठ, हात गुडघ्यांवर सरळ ठेऊन व सरळ बसुन समूहाचे पसायदान घ्यावे.
• मौन – २ मिनिटे शांत अवस्थेत डोळे मिटून मौन धरावे.
• विसर्जन – हळुच डोळे उघडून शांत बसावे.

माहितीदाता – श्री. कोंडार महादु चिंधू (पुरुषवाडी)