सार्वजनिक आरोग्यसेवांचे ‘विकेंद्रीत-लोकसहभागी’ नियोजन- परिशिष्ट

आराखडा १ - आरोग्यसेवांबद्दल असणार्‍या लोकांच्या गरजा / मागण्या गोळा करणे

लोकाधारित देखरेख सुरू असलेल्या गावांपैकी प्रत्येक निवडक गावांमध्ये आरोग्यसेवांबद्दल लोकांच्या गरजा/ मागण्या गोळा करण्यासाठी कमीतकमी 2 बैठकांचे आयोजन होणे आवश्यक आहे. यासाठी पहिली बैठक गाव आरोग्य पाणी पोषण समितीचे सदस्य, ग्रामपंचायत सदस्य व गाव पातळीवरील कार्यकर्ते यांच्या उपस्थितीत आणि दुसरी बैठक वंचित गटांसोबत व स्त्रियांसोबत होणे अपेक्षित आहे.

तालुका पातळीवरील संस्था/ संघटनेच्या प्रतिनिधीने आशा/अंगणवाडी सेविकेबरोबर समन्वयाने काम करून स्थानिक पातळीवरील आरोग्यविषयक गरजांचे नियोजन व्यवस्थित कसे पार पडेल याची जबाबदारी घ्यावी.

गटचर्चांमध्ये लोकांकडून पुढील प्रश्नांवर लक्ष्य केंद्रित करून चर्चा घडवून आणावी.

1. तुमच्या गाव व उपकेंद्रासंदर्भात असलेल्या आरोग्यसेवांविषयक प्रमुख 5 गरजा/ मागण्या काय असू शकतात?
2. तुमच्या प्रा.आ. केंद्रासंदर्भात असलेल्या आरोग्यसेवांविषयक प्रमुख 5 गरजा/ मागण्या काय असू शकतात?
3. तुमच्या ग्रामीण रुग्णालयासंदर्भात असलेल्या आरोग्यसेवांविषयक प्रमुख 5 गरजा/ मागण्या काय असू शकतात?

राष्ट्रीय आरोग्य अभियानांतर्गत आरोग्यसेवांवर विकेंद्रीत नियोजन प्रक्रिया

जिल्ह्याचे नाव-                              तालुक्याचे नाव-

प्रा.आ.केंद्राचे नाव-                            गावाचे नाव-

आरोग्यसेवांविषयक विविध पातळ्यांवरील कमीतकमी 5 गरजा/मागण्यांचा प्राधान्यक्रमानुसार तक्ता

आराखडा 2- लोकांकडून आलेल्या गरजा/ मागण्यांचे प्राधान्यक्रमाने वर्गीकरण व विश्लेषण करणे

प्रत्येक गावातून पुढे आलेल्या गरजा यांचे प्रा.आ.केंद्रानुसार एकत्रीकरण करावे. त्यानंतर आलेल्या गरजांचे प्राथमिक वर्गीकरण करण्यासाठी पुढील आराखड्याचा वापर करावा. हे वर्गीकरण प्रा.आ.केंद्राचे वैद्यकीय अधिकारी व लोकाधारित देखरेख प्रक्रियेतील संस्थेच्या प्रतिनिधी यांनी मिळून करावे.

राष्ट्रीय आरोग्य अभियानांतर्गत आरोग्यसेवांवर विकेंद्रीत नियोजन प्रक्रिया

जिल्ह्याचे नाव-                              तालुक्याचे नाव-

प्रा.आ.केंद्राचे नाव-                            गावाचे नाव-

सार्वजनिक आरोग्यसेवांसंदर्भातील मागण्यांचे पी.आय.पी.मध्ये रूपांतर करण्यासाठीं खालीलप्रकारे वर्गीकरण करावे-

आराखडा 2.1- लोकाधारित देखरेख प्रक्रियेतून सुटू शकणार्‍या मुद्द्यांसाठीचा आराखडा

जे मुद्दे लोकाधारित देखरेख प्रक्रियेच्या माध्यमातून सुटू शकतात अशा मुद्द्यांची चर्चा देखरेख व नियोजन समिती बैठक, जनसंवाद इ. मध्ये करून सोडविण्याचा प्रयत्न करावा. लोकाधारित देखरेख प्रक्रियेतून सुटू शकणार्‍या मुद्द्यांची नोंद करण्यासाठी पुढील आराखडा वापरावा.

राष्ट्रीय आरोग्य अभियानांतर्गत आरोग्यसेवांवर विकेंद्रीत नियोजन प्रक्रिया

जिल्ह्याचे नाव-                              तालुक्याचे नाव-

प्रा.आ.केंद्राचे नाव-                            गावाचे नाव-

आराखडा 2.2- जिल्हा नियोजन कृती आराखडा (पी.आय.पी.) प्रक्रियेतून बजेट/निधीची आवश्यकता असलेल्या मुद्द्यांसाठीचा आराखडा

लोकांच्या ज्या गरजा/ मागण्या जिल्हा नियोजन कृती आराखडा (पी.आय.पी.) प्रक्रियेतून सुटू शकतात, त्यांचे बजेट प्रस्तावात रूपांतर करण्यासाठी पुढील आराखडा वापरावा.

राष्ट्रीय आरोग्य अभियानांतर्गत आरोग्यसेवांवर विकेंद्रीत नियोजन प्रक्रिया

जिल्ह्याचे नाव-                              तालुक्याचे नाव-              तारीख-

मागणीचे राज्य नियोजन कृती आराखडा (पी.आय.पी.) कालावधी 20....बजेट प्रस्तावात रूपांतर करण्यासाठी आवश्यक माहिती (Background Information required for approval of State PIPs for the period 20...)

• F.M.R Code:
• Name of the Activity:
• Whether New/ or being continued:
• General Objective:-
• Specific Objectives:
• Justification:
• Discussion details-
• Deliverables:
• Funding Proposed:

लोकसहभागातून जे बजेट प्रस्ताव तयार होतील, ते सर्व प्रस्ताव जिल्हा पातळीवरील समित्यांमध्ये मांडून त्यावर मंजुरी घेणे आवश्यक आहे. अशा मंजूर झालेल्या बजेट प्रस्तावांचा पी.आय.पी.मध्ये समावेश करून घेण्याची जबाबदारी जिल्हा आरोग्य अधिकारी, जिल्हा कार्यक्रम अधिकारी व शल्य चिकित्सक यांची आहे.

आराखडा 2.3- बजेट/निधीची आवश्यकता असलेले रुग्ण कल्याण समितीच्या निधीतून सुटू शकणार्‍या मुद्द्यांसाठीचा आराखडा

लोकांच्या ज्या गरजा/ मागण्या रु. क. स. निधीतून सुटू शकतात, असे मुद्दे रुग्ण कल्याण समितीच्या बैठकीत मांडून त्यावर चर्चा करावी व चर्चेअंती नोंदींसाठी पुढील आराखडा वापरावा.

राष्ट्रीय आरोग्य अभियानांतर्गत आरोग्यसेवांवर विकेंद्रीत नियोजन प्रक्रिया

जिल्ह्याचे नाव-                            तालुक्याचे नाव-

आराखडा 2.4- जिल्हा व राज्यपातळीवर धोरणात्मक किंवा सध्याच्या शासकीय यंत्रणेत बदलांची आवश्यकता असलेल्या मुद्द्यांसाठीचा आराखडा

जे मुद्दे सोडविण्यासाठी धोरणात्मक किंवा सध्याच्या शासकीय व्यवस्थेत बदल करायची आवश्यकता आहे, असे जिल्हा व राज्य पातळीवर उपस्थित करण्याचे मुद्दे नोंदविण्यासाठी पुढील आराखडा वापरावा.

राष्ट्रीय आरोग्य अभियानांतर्गत आरोग्यसेवांवर विकेंद्रीत नियोजन प्रक्रिया

जिल्ह्याचे नाव-                            तालुक्याचे नाव-

आरोग्य संस्थेचे नाव-                       तारीख-

विकेंद्रीत-लोकसहभागी नियोजन प्रक्रियेत वेगवेगळ्या पातळ्यांवर सहभागी असलेले लोक आणि यंत्रणा-

लेखन, संकलन, संपादन: हेमराज पाटील, डॉ. नितिन जाधव, श्वेता मराठे, दिपाली यक्कुंडी

माहिती स्रोत:  साथी (SATHI- Support for Advocacy & Training to Health Initiatives)