प्रस्तावना

मानवी आरोग्य चांगले राहण्यासाठी आतड्याची प्रणाली चांगली असणे आवश्‍यक आहे. मानवी आतड्यामध्ये अनेक जीवाणू असतात. त्यामधील काही जीवाणू हानिकारक असतात तर काही आरोग्यासाठी चांगले असतात. सरासरी 70 टक्‍क्‍यांपेक्षा अधिक रोगप्रतिकारक पेशी आतड्यामध्ये असतात. या रोगप्रतिकारक पेशी मानवी शरीराला हानिकारक जीवाणू, विषाणूंपासून सुरक्षित ठेवण्यासाठी महत्त्वाच्या असतात.

मानवी शरीराला फायदेशीर रोगप्रतिकारक पेशी

1. आपल्या जीवनशैलीचा विचार करता प्रोबायोटिक पदार्थ व दुग्ध आम्लयुक्त पदार्थ हे आपल्या आहारात असले पाहिजेत. यातील सूक्ष्म जिवाणूंची चांगली मदत होते. प्रोबायोटिक पदार्थ तसेच दही-योगर्ट मानवी शरीराला फायदेशीर आहेत.
2. प्रोबायोटिक पदार्थ बनविताना लॅक्‍टोबॅसिली आणि बायफिडो बॅक्‍टेरियम हे दोन प्रकारचे सूक्ष्म जीवाणू महत्त्वाचे आहेत.
3. लॅक्‍टोबॅसिलीमध्ये लॅक्‍टोबॅसिलस केसाय, लॅक्‍टोबॅसिलस रहमनोसस, लॅक्‍टोबॅसिलस प्लॅंटारम आणि बायफिडो बॅक्‍टेरियममध्ये बायफिडोबॅक्‍टोरियम लोंगम, बायफिडोबॅक्‍टेरियम बायफीडम हे सूक्ष्म जीवाणू असतात.
4. बाजारपेठेत प्रोबायोटिक सूक्ष्मजीव असलेले अनेक पदार्थ, उत्पादने (दही, योगर्ट आणि आंबट पेय) उपलब्ध आहेत. जेव्हा तुम्ही ही उत्पादने खरेदी करता त्यावेळेस त्या पदार्थावरील लेबल वाचणे महत्त्वाचे आहे. त्यामध्ये असलेल्या सूक्ष्म जिवाणूंचे नाव व संख्या किती आहे हे प्रामुख्याने तपासावे. ग्राहकांनी शास्त्रोक्त पद्धतींनी बनविलेल्या प्रोबायोटिक पदार्थ, फरमेंटेड दुग्ध पदार्थांची तपासणी करून खरेदी करावी.

प्रोबायोटिक पदार्थ, दही-योगर्टची उपयुक्तता

1. दुग्धशर्करा सुधारण्यासाठी.
2. अतिसारापासून बचावासाठी.
3. रोगप्रतिकार शक्ती वाढविण्यासाठी.
4. रोगप्रतिकारक शक्ती सुधारण्यासाठी.
5. पोटासंबंधी/आतड्यासंबंधी आजार बरे होण्यासाठी
6. शास्त्रज्ञांच्या मते प्रोबायोटिक सूक्ष्मजीव असलेले पदार्थांच्या नियमित सेवनाने मूत्राशयाचा कर्करोग, आतड्यावर आलेली सूज, लठ्ठपणा, रक्तदाब इत्यादी अनेक संक्रमणापासून व रोगांपासून दूर ठेवण्यास मदत करतात.

संपर्क - डॉ.विजय केळे, 8805886474 
(लेखक दुग्ध तंत्रज्ञान महाविद्यालय, उदगीर, जि. लातूर येथे कार्यरत आहेत)

स्त्रोत : अग्रोवन