कर्णबधिरता नियंत्रण कार्यक्रम

या वर्षापासून हा नवा राष्ट्रीय आरोग्य कार्यक्रम सुरु झाला आहे.

भारतात दर हजार लोकसंख्येस सुमारे 3 जणांना गंभीर कर्णबधिरता असते. यातली बहुतेक मुलेच असतात. याचा त्यांच्या संपूर्ण जीवनावर दुष्परिणाम होतो. सौम्य कर्णबधिरता असणा-यांची संख्या यापेक्षा जास्त आहे. जागतिक आरोग्य संघटनेच्या मते भारतात सरासरी 6% लोकांना कमीजास्त कर्णबधिरता असते.

उद्दिष्टे

1. कर्णबधिरता होऊ नये म्हणून प्रयत्न करणे. (प्रतिबंध) मुख्यत: जंतुदोष व इजा होणे या दोन कारणांनी येणारी कर्णबधिरता टाळता येते. 2. कर्णबधिरता लवकरात लवकर शोधून उपचार सुरु करणे. विशेषत: जन्मजात कर्णबधिरता लवकर शोधणे महत्त्वाचे आहे. 3. कर्णबधिरतेसाठी योग्य पुनर्वसनाची व्यवस्था करणे. 4. कर्णबधिरतेवर उपचार करण्यासाठी सुसज्ज केंद्रे तयार करणे. (कानाच्या प्रगत उपचारासाठी खूप यंत्रसामग्री लागते.) भारत सरकारतर्फे 2006 ते 2008 या काळात यासाठी काही जिल्ह्यांमध्ये एक पथदर्शक कार्यक्रम घेण्यात आला आहे. यावर्षी (2008-09) पासून 2012 पर्यंत हा कार्यक्रम देशात200 जिल्ह्यांमध्ये विस्तारला जाईल. मात्र या पथदर्शक प्रकल्पात महाराष्ट्रातील जिल्हे घेतलेले नाहीत. या कार्यक्रमात - 1. लोकांमध्ये कर्णबधिरतेबद्दल जागृती निर्माण करण्यासाठी प्रयत्न करायचे आहेत. कर्णबधिरतेची कारणे, प्रतिबंध लवकर निदान - उपचार, इ. गोष्टींबद्दल जाणीवजागृती करायची आहे. 2. प्राथमिक आरोग्यसेवेच्या विविध कार्यकर्त्यांना प्रतिबंध लवकर निदान - उपचार, इ. गोष्टींबद्दल काही विशेष प्रशिक्षण द्यायचे आहे. 3. प्राथमिक आरोग्य केंद्राच्या डॉक्टर्सना विशेष प्रशिक्षण दिले जाईल.

बधिरतेबद्दल आपल्याला उपयुक्त मुद्दे

1. बाळाला ऐकू येते की नाही हे 4 महिन्यांच्या आतच सहज ओळखता येते. असे असेल तर योग्य उपचार-प्रशिक्षण लवकरच सुरु करावे लागते. 2. कानाचे आजार (विशेषत: कान फुटल्यानंतर) लवकर बरे होतील यासाठी यासाठी योग्य उपचार करा, आवश्यक तेव्हा तज्ज्ञांकडे पाठवा. 3. आवाजाचे प्रदूषण कमी करणे. कारखाने, वाहतूक, लाऊडस्पीकर ही तीन कारणे महत्त्वाची आहेत. 4. वृध्द माणसांना जसा चष्मा लागतो, तसे कर्णयंत्र पण लागते. त्यांना स्वस्त व योग्य श्रवणयंत्रे उपलब्ध करणे.

 

लेखक : डॉ. श्याम अष्टेकर (MBBS, MD community Medicine)

संदर्भ : आरोग्यविद्या