यकृत निबर होणे (सि-हॉसिस)

यकृत निबर होऊन बिघडणे व जलोदर होणे याला खालीलपैकी काही कारणे असू शकतात.

1. दारूचे व्यसन हे यकृत खराब होण्याचे प्रमुख कारण आहे.
2. सांसर्गिक कावीळ, विशेषत: 'बी' प्रकार हे यकृत दाहाचे आणखी एक प्रमुख कारण आहे.
3. भारतातील लहान मुलांमध्येदेखील याचा एक प्रकार आढळतो. त्यात यकृत निबर होते व जलोदर होतो.

6 महिने ते 3 वर्ष वयामध्ये हा आजार जास्त आढळतो. नात्यात होणारी लग्ने, आहारात खवट शेंगदाण्यातून जाणारे अफ्लाटॉक्सीन नावाचे विषारी द्रव्य, तांब्याच्या भांडयांचा स्वयंपाकात वापर व आनुवंशिकता ही त्याची महत्त्वाची कारणे सापडली आहेत.

कावीळ, जलोदर, पोटावरच्या नीला उठून दिसणे, मळमळ, उलटी, आजाराच्या शेवटच्या अवस्थेत रक्ताची उलटी वगैरे अनेक लक्षणे यात दिसून येतात.

वेळीच निदान झाले तर डीपेनिसिलीन व आरोग्यवर्धिनी या औषधांचा चांगला उपयोग होतो. एकदा सि-हॉसिस हा यकृताचा रोग जडला, की बरा होणे जवळजवळ अशक्य असते. याचे परिणाम फार दूरगामी असतात.  केवळ या  रोगासाठी तरी दारू टाळणे आवश्यक आहे.

लेखक : डॉ. श्याम अष्टेकर (MBBS, MD community Medicine)

संदर्भ : आरोग्याविद्या