क्ष-किरण चित्रे काही प्रमाणात तरी घातक असतात. तसेच क्ष किरणांद्वारे मांसल भागाचे चित्र फारसे चांगले येत नाही. शरीराच्या आतली चित्रे घेण्याचे तंत्र आता आणखी सुधारले आहे. सूक्ष्म ध्वनिलहरी सोडून त्या शरीरातील अंतर्भागावरून परावर्तीत करून चित्र उमटता येते. या तंत्राला अल्ट्रासाऊंड किंवा सोनोग्राफी असे नाव आहे. हे तंत्र अधिक निश्चित आणि जास्त भरवशाचे आहे. क्ष-किरण चित्राने दिसू न शकणा-या अशा अनेक बाबी या तंत्राने अधिक चांगल्या समजतात. उदा. गर्भाचे हृदय काम करते आहे की नाही, त्यात व्यंग आहे काय, शरीरातल्या मांसल गाठी यांचे चांगले निदान या तंत्रात होते. गर्भावस्थेत वारेची जागा, गर्भाचे दोष, गर्भाची वाढ, इत्यादी अनेक महत्त्वाच्या गोष्टी या तंत्राने समजतात. म्हणून प्रसूतीपूर्व चिकित्सेत या तंत्राचा वापर वाढला आहे. ओटीपोटातल्या, उदरपोकळीतल्या अवयवांच्या गाठी, इत्यादींच्या निदानासाठी हे तंत्र अगदी वरदान ठरले आहे.
मात्र सोनोग्राफीचा लिंगनिश्चितीसाठी गैर आणि बेकायदा वापर वाढत आहे. यामुळे सोनोग्राफी केंद्रावर बरीच बंधने घालावी लागली आहे. 'येथे गर्भलिंगनिदान केले जात नाही.' अशी पाटी लावावी लागते. सरकारी निरीक्षकाला सोनोग्राफी केंद्र तपासण्याची मुभा असते. परंतु डॉक्टरवर्गानेच या अपप्रवृत्तीला आळा घालावा लागेल.
लेखक : डॉ. श्याम अष्टेकर (MBBS, MD community Medicine)
संदर्भ : आरोग्याविद्या
अंतिम सुधारित : 7/23/2020
पचनसंस्थेची तपासणी म्हणजे तोंडापासून गुदद्वारापर्य...
प्रोस्टेट नावाची ग्रंथी फक्त पुरुषांच्या शरीरात आढ...