लेप्टोस्पायरोसीस प्रतिबंध

लेप्टोस्पायरोसीस हा आजार लेप्टोस्पायरा नावाच्या सूक्ष्म जिवाणूमुळे होतो हे जिवाणू उंदीर, घुशी, कुत्रे, मांजरे, डुक्कर, गायी व म्हशी अशा प्रकारच्या प्राण्यांच्या मूत्र व रक्त यामध्ये असतात. हे मूत्र व रक्त पाण्यात मिसळते व हे दूषित पाणी मानवी शरीरावरील सूक्ष्म जखमांद्वारे शरीरात प्रवेश करतात.

हा आजार कुणाला होऊ शकतो?

ज्या व्यक्तींची प्रतिकारक्षमता कमी असते, अशा लोकांना हा आजार होण्याची शक्यता जास्त असते. लहान मुले व स्त्रियांपेक्षा पुरुषांमध्ये ह्या रोगाचे प्रमाण जास्त असते. प्राणी संग्रहालयात काम करणारे, कत्तलखान्यात काम करणारे, कृषी प्रयोगशाळेत काम करणारे त्याचप्रमाणे रबरी बूट न घालता चिखल व पाणी यांचा संपर्क येणारे यांना हा रोग होण्याची शक्यता जास्त असते.

लेप्टोस्पायरोसीसची लक्षणे

तीव्र ताप, डोकेदुखी, स्नायू दुखी, डोळे लाल होणे/ सुजणे, थंडी वाजणे. खोकल्यात रक्त पडणे/ दम लागणे.

लघवीचे प्रमाण कमी होणे. मुत्रपिंडाचे, यकृताचे काम बंद पडून मृत्युही ओढवतो. बऱ्याच वेळा रुग्णांची लक्षणे किरकोळ वा समजुन न येणारी असतात. शरीरावर लाल चट्टे येतात.

नागरिकांसाठी उपाययोजना

चिखल, माती व पावसाच्या पाण्यांत काम करताना संरक्षक रबरी बुट व हातमोजे वापरावे. उंदीर व घुशीचा नायनाट करणे व बिळे बुजविणे. आजारी जनावरांना स्वतंत्र ठेवणे व त्यांच्या मुत्राचा मानवी संपर्क टाळणे. बेवारशी कुत्र्यांचा बंदोबस्त करणे. डुकरांचा बंदोबस्त करणे. गटारे तुंबून पाणी साठू न देणे.

नागरिकांनी घ्यावयाची काळजी

वैयक्तिक स्वच्छता पाळा. शरीरावर कुठेही जखम होऊ देऊ नका. आपला परिसर स्वच्छ ठेवावा व पाणी साठू देऊ नये. पाण्यात व चिखलात काम करायचे असल्यास रबरी बूट व हातमोजे वापरावे. चप्पल किंवा बूट घातल्याशिवाय बाहेर पडू नये.

लेप्टोस्पायरोसीससाठी उपाय योजना

लेप्टोस्पायरोसीसची लक्षणे आढळल्यास ताबडतोब जवळच्या रुग्णालयामध्ये जाऊन तपासणी करावी. ड्रॉयडॉट, एलायझा चाचणीद्वारे लेप्टोस्पायरोसीसचे निदान केले जाते. त्वरित तपासणी करुन उपचार न केल्यास रुग्णांची किडनी व यकृत यांचे कार्य बंद पडून क्वचित प्रसंगी मृत्युदेखील ओढवू शकतो.
अधिक माहितीसाठी जवळच्या प्राथमिक आरोग्य केंद्र किंवा शासकिय दवाखान्याला भेट द्यावी.

जिल्हा माहिती कार्यालय, ठाणे.

माहिती स्रोत: महान्यूज, बुधवार, ०१ जुलै, २०१५.