स्वाईन फ्लू इन्फ्ल्यूएंझा ए एच-१, एन-१ या विषाणू पासून होतो. वेळीच उपचार आणि योग्य काळजी घेतली असता या आजारावर मात करणे शक्य आहे. स्वाईन फ्लू प्रतिबंध व नियंत्रणासाठी मुख्यत्वे खालील उपाययोजना राबविण्यात येत आहेत.
- फ्लू सदृश्य रुग्णांचे नियमित सर्वेक्षण
- फ्लू सदृश्य रुग्णांवर वर्गीकरणानुसार उपचार
- राज्यातील १२८ उपजिल्हा, जिल्हा आणि वैद्यकीय महाविद्यालयांच्या रुग्णालयात विलगीकरण कक्षाची स्थापना
- उपचार सुविधा असणाऱ्या सर्व खाजगी रुग्णालयांना स्वाईन फ्लू उपचाराची मान्यता
- राज्यातील चार शासकीय प्रयोगशाळांमार्फत मोफत निदान सुविधा
- ऑसेलटॅमीवीरचा पुरेसा साठा
- अन्न व औषध विभागामार्फत सर्व एक्स शेड्यूलधारक औषध दुकानांमध्ये ऑसेलटॅमीवीर उपलब्ध
- शासकीय आणि खाजगी डॉक्टरांच्या स्वाईन फ्लू कार्यशाळा
- फ्लू प्रतिबंधासाठी जनतेचे आरोग्य शिक्षण
स्वाईन फ्लूची लक्षणे आणि प्रसार
लक्षणे
सर्दी, घशात खवखव, ताप, अंगदुखी
प्रसार
आजारी व्यक्तीच्या शिंकण्या-खोकण्यातून आजार पसरतो. सर्वसाधारणपणे आजाराचे स्वरूप सौम्य असते. त्यामुळे सर्वसामान्य नागरिकांनी न घाबरता आजार पसरू नये, यासाठी काळजी घेण्याची गरज आहे.
अतिजोखमीच्या व्यक्ती
मधुमेह, उच्च रक्तदाब, कर्करोग, दमा, फुफ्फूस - मूत्रपिंडाचे आजार इतर, अनुवंशिक आजार असणाऱ्या व्यक्तींमध्ये आणि गर्भवतीमध्ये हा आजार गंभीर रूप धारण करताना दिसतो. लट्ठ व्यक्तींमध्ये तसेच स्टेरॉईड सारखी औषधे दीर्घकाळ घेणाऱ्या व्यक्तींमध्येही गुंतागुंत आढळून येते.
इन्फ्ल्यूएंझा टाळण्यासाठी हे करा
- हात वारंवार साबण आणि स्वच्छ पाण्याने धुवा.
- पौष्टिक आहार घ्या.
- लिंबू, आवळा, मोसंबी, संत्री, हिरव्या पालेभाज्या यांचा आहारात वापर करा.
- पुरेशी झोप आणि विश्रांती घ्या.
- भरपूर पाणी घ्या.
- शिंकताना, खोकताना नाक आणि तोंडावर रुमाल धरा.
- डॉक्टरांच्या सल्याने विनाविलंब उपचार सुरु करा. फ्लूवरील उपचार ४८ तासांच्या आत सुरु झाल्यास ते अधिक गुणकारी ठरतात.
इन्फ्ल्यूएंझा टाळण्यासाठी हे करू नका
- सार्वजनिक ठिकाणी थुंकू नका.
- फ्लूची लक्षणे असतील तर हस्तांदोलन करू नका.
- फ्लू सदृश्य लक्षणे असतील तर गर्दीच्या ठिकाणी जाऊ नका.
फ्लूच्या रुग्णाची घरगुती काळजी
- बहुतांश फ्लू रुग्ण सौम्य स्वरूपाचे असतात. त्यांना रुग्णालयात भरती करण्याची आवश्यकता पडत नाही. त्यामुळे अशा फ्लू रुग्णांची घरी कशी काळजी घ्यावी हे माहित असणे आवश्यक आहे.
- घर मोठे असेल तर रुग्णांकरिता वेगळी खोली निश्चित करावी.
- रुग्णाने शक्यतो बैठकीच्या खोलीत ज्या ठिकाणी सर्व कुटुंबीय असतील तेथे येणे टाळावे.
- रुग्णाने नाकावर साधा रुमाल बांधावा.
- रुग्णाची सेवा शक्यतो कुटुंबातील एकाच व्यक्तीने करावी.
- रुग्णाने घरात जर कोणी अतिजोखमीचे आजार असणारे असतील तर त्यांच्या निकट सहवासात जाऊ नये.
- घरात ब्लीच द्रावण तयार करावे. याचा उपयोग रुग्णाचा टेबल, खुर्ची, रुग्णांचा स्पर्श होतील असे पृष्ठभाग पुसण्यासाठी करावा.
- रुग्णाने वापरलेले टिश्यू पेपर अथवा मास्क इतस्तत: टाकू नयेत.
- रुग्णाने वापरलेले रुमाल गरम पाण्यात/ब्लीच द्रावणात अर्धा तास भिजवून नंतर स्वच्छ धुवावेत.
- रुग्णाचे अंथरूण, पांघरूण, टॉवेल हाताळल्यास हात साबण व पाण्याने स्वच्छ धुवावेत.
- रुग्णाने भरपूर विश्रांती घ्यावी भरपूर पाणी आणि द्रव्य पदार्थ घ्यावेत.
- धुम्रपान करू नये.
- डॉक्टरांच्या सल्ल्याने औषधे घ्यावीत.
- दिवसातून किमान दोन वेळा गरम पाण्यात मीठ, हळद टाकून गुळण्या कराव्यात. गरम पाण्यात निलगिरी तेल/मेंथॉल टाकून त्याची वाफ घ्यावी.
- ताप आणि फ्लूची इतर लक्षणे मावळल्यानंतर किमान चोवीस तासांपर्यंत घरी राहावे.
- धाप लागणे, श्वास घेताना छातीत दुखणे, खोकल्यातून रक्त पडणे, ताप न उतरणे अशी लक्षणे आढळल्यास तसेच लहान मुलांमध्ये चिडचिड करणे, खाण्यास नकार, उलट्या अशी लक्षणे दिसल्यास तात्काळ डॉक्टरांना दाखविणे आवश्यक आहे.
[संदर्भ: राज्य आरोग्य शिक्षण संपर्क विभाग, पुणे]
संकलन : जिल्हा माहिती कार्यालय, पुणे
माहिती स्रोत: महान्यूज, बुधवार, १८ मार्च, २०१५