मदत

शेती

शेती ह्या विभागामध्ये शेतीविषयक पतपुरवठा, धोरणे व योजना, उत्पादन-तंत्रज्ञान, पशुपालन व मस्त्यपालन, हवामान, बाजारपेठांची माहिती, सर्वोत्तम कार्यपद्धती, शेती आधारित व्यवसाय तसेच इतर व्यवसायांची आणि शेतीविषयक संस्थांची माहिती दिली आहे.

आरोग्य

आरोग्य विभागातील माहितीचा भर महिला व बालकांच्या आरोग्यावर असून ह्यामध्ये मलनिःस्सारण व स्वच्छता, सर्वत्र आढळणारे आजार, धोरणे व योजना, प्रथमोपचार आणि मानसिक आरोग्य अशा इतरही विविध विषयांची माहिती दिली आहे.

शिक्षण

ह्या विभागाद्वारे विद्यार्थी व शिक्षकांना शैक्षणिक स्रोत पुरवले जातात तसेच बालहक्क, दर्जेदार शिक्षण ह्याबाबतची माहिती दिली जाते

इ-शासन

ह्या विषयाद्वारे सध्या ऑनलाइन मिळू शकणार्‍या नागरी सुविधा, इ-शासनासंबंधात विविध राज्यांनी घेतलेले पुढाकार, शासन आपल्या दारी, माहितीचा अधिकार इ. बाबतची सर्व माहिती एकाच ठिकाणी मिळू शकते

समाजकल्याण

ह्या विषयामधून आपणांस महिला व बालविकास, अनुसूचित जाती-जमाती, अलपसंख्यांक, अपंग तसेच ज्येष्ठ नागरिकांचेचे कल्याण, गरिबी दूर करणे, आपत्ती व्यवस्थापन इ. बाबींची माहिती मिळते.

ऊर्जा

ऊर्जा विभागाद्वारे वाचकांना तंत्रज्ञान, सर्वोत्तम कार्यपद्धती, धोरणे व योजना तसेच ऊर्जा, ऊर्जाबचत, सुधारित ऊर्जा-कार्यक्षमता, पुनर्वापरयोग्य स्रोतांमधून अधिकाधिक ऊर्जा मिळवणे ह्यांसंबंधीची साठवलेली माहिती पुरवली जाते.

व्यापार

हा ऑनलाइन ग्राहक-विक्रेता मंच आपणांस आपली उत्पादने तसेच सेवांसाठी चांगली बाजारपेठ मिळविण्याची संधी देतो. कृषि, पशुधन, हस्तकलेच्या वस्तू, यंत्रसामग्री, इलेक्ट्रॉनिक वस्तू इ. शी संबंधित माहिती आपण पाठवू शकता. तसेच, वस्तू किंवा सेवा भाड्याने घेणे तसेच सल्लासेवेबाबतचे तपशीलही आपणांस मिळू शकतात.

तज्ञाला विचारा

हा ऑनलाइन मंच निवडक विषयांवरील समस्यांना तज्ञांकडून निवारण मिळवून देतो. प्रश्नकर्ते आपल्या भाषेत प्रश्न पाठवू शकतात आणि इमेलद्वारे तज्ञांचा सल्ला मिळवू शकतात.

सामान्यज्ञान चाचणी

शाळकरी मुलामुलींचे सामान्यज्ञान तपासणे आणि त्यांची कामगिरी तसेच आत्मविश्वास वाढवणे हाच ही ऑनलाइन चाचणी विकसित करण्यामागील हेतू आहे. ह्या प्रश्न-चाचणीमध्ये इयत्ता तिसरी ते दहावीतील विद्यार्थी भाग घेऊ शकतात.

स्मरणक

वेबवर आधारित असलेल्या ह्या सेवेच्‍याद्वारे नोंदणीकृत वापरकर्त्याला त्याच्या महत्त्वाच्या आर्थिक बाबींविषयी एसएमएस तसेच ईमेलने आठवण करून दिली जाते. ह्यामुळे लोकांना आपल्या आर्थिक व्यवहारांचे नियोजन चांगल्या रीतीने करता येते.

व्हीएलई कट्टा

हा मंच संपूर्ण भारतातील सामाईक सेवा केंद्रांच्या खेडेपातळीवरील उद्योजकांना (VLEs) उपयुक्त स्रोत-साधने पुरवितो. तसेच ह्यामुळे VLEs ना आपले अनुभव इतरांना सांगण्याची संधी मिळते.

इ-शिक्षण अभ्यासक्रम

महिला, विद्यार्थी, युवावर्ग आणि वंचित जमातीतील व्यक्तींचे शेती, माहितीचा अधिकार, वित्तीय समावेश इ. विषयांबाबतचे ज्ञान आणि कौशल्य वाढवण्यासाठी अनेक अभ्यासक्रम विविध भाषांतून येथे सादर केले आहेत

गर्भारपणातील आरोग्यासंबंधी जागृती करणारी, मोबाइल फोनवर आधारित, सुविधा – आई (MOTHER)

आई ही मोबाइल फोनवरून दिली जाणारी सुविधा आहे. प्रसूतीपूर्वी व प्रसूतीनंतरचे आरोग्य, बाळाची काळजी इ. बाबतची माहिती गर्भवतींना तसेच स्तनपान करवणार्‍या मातांना, व्यक्तिगत स्वरूपाच्या आवाजी संदेशांद्वारे, त्यांच्या मोबाइल फोनवर थेट पुरवली जाते.

मुलामुलींसाठी शिक्षणाचे डिजिटल स्रोत

विविध संस्था आणि तज्ञांनी तयार केलेले शास्त्र, गणित, भाषा इ. विषयांच्या शिक्षणाचे डिजिटल स्रोत येथे वापरकर्त्यांसाठी सादर केले गेले आहेत

शिशुसंरक्षक

शिशुसंरक्षक हे बहुभाषिक मल्टिमीडिया सादरीकरण युनिसेफने तयार केले आहे. गर्भवतींचे आणि स्तनपान करवणार्‍या मातांचे आरोग्य तसेच नवजात आणि अगदी कमी वयाच्या बाळांची काळजी घेण्यासंबंधीची माहिती ह्याद्वारे पुरवली जाते

ज्ञान केंद्राच्या चालकांसाठी माहिती तंत्रज्ञानाची मूलतत्त्वे

ह्या पुस्तिकेमध्ये संगणकाची मूलतत्वे, इंटरनेट आणि इमेलची संकल्पना, कळफलकाचे (किबोर्ड) शॉर्टकटस्, उपयुक्त वेबसाइट्सची निर्देशिका, स्थानिक भाषेतून संगणक वापरणे ह्यांसारख्या विषयांची माहिती दिली आहे. हि माहिती हिंदी, तेलगू आणि इंग्रजीमध्ये उपलब्ध.

ज्ञान केंद्राच्या चालकांसाठी माहिती तंत्रज्ञानाची मूलतत्त्वे

ह्या पुस्तिकेमध्ये संगणकाची मूलतत्वे, इंटरनेट आणि इमेलची संकल्पना, कळफलकाचे (किबोर्ड) शॉर्टकटस्, उपयुक्त वेबसाइट्सची निर्देशिका, स्थानिक भाषेतून संगणक वापरणे ह्यांसारख्या विषयांची माहिती दिली आहे. हि माहिती हिंदी, तेलगू आणि इंग्रजीमध्ये उपलब्ध.

हार्डवेअरमधील प्राथमिक समस्यांचे निवारण

ह्या पुस्तिकेमध्ये हार्डवेअरच्या समस्या सोडवण्याबाबतची माहिती आणि उपयुक्त सूचना पुरवल्या आहेत. ही पुस्तिका हिंदी, तेलगू आणि इंग्रजीमध्ये उपलब्ध आहे.

पोषण आणि आरोग्य

इंडियन कौन्सिल ऑफ मेडिकल रिसर्च (ICMR) च्या अंतर्गत असलेल्या राष्ट्रीय पोषण संस्था (नॅशनल इन्स्टिट्यूट ऑफ न्यूट्रिशन – NIN) ह्या महत्त्वपूर्ण संस्थेच्या सहकार्याने ही सर्वसमावेशक बहुभाषिक सीडी विकसित केली गेली आहे. ह्या सीडीमधील आशयाचे चार मुख्य शीर्षकांखाली वर्गीकरण केले आहे – आपले अन्न जाणून घ्या, पोषणमूल्यांची गरज आणि त्यांचे स्रोत, अन्न आणि आजार, अन्न-सुरक्षितता. सांप्रदायिक पातळीवर काम करणारे आरोग्यसेवक, उप-वैद्यकीय क्षेत्रातील व्यक्ती, वैद्यकीय व्यावसायिक, विद्यार्थी, गृहिणी तसेच आरोग्यपूर्ण जीवनशैलीतील अन्नपदार्थांची भूमिका समजून घेणार्‍या आणि अन्नाविषयी अधिक माहिती हवी असलेल्या सर्वांनाच ही सीडी उपयोगी पडेल. ही सीडी इंग्रजीसोबत अन्य सहा मुख्य भारतीय भाषांमध्ये मिळते.

औषधी, सुगंधी आणि रंगद्रव्ययुक्त पिकांचे उत्पादन

ह्या परस्परसंवादी (इंटरऍक्टिव्ह) सीडीमध्ये महत्त्वाच्या ५४ औषधी, सुगंधी आणि रंगद्रव्ययुक्त पिकांची माहिती आहे. ह्यामध्ये राष्ट्रीय औषधी वनस्पती बोर्डाने प्राधान्य दिलेल्या पिकांचाही समावेश आहे. ह्या सीडीद्वारे उत्पादन, उत्पादने आणि त्यांच्या विपणनाबाबतची (मार्केटिंग) सर्वसमावेशक माहिती स्थानिक भाषेमध्ये मिळते. ही सीडी हिंदी, तेलगू, तमिळ आणि इंग्रजीमध्ये उपलब्ध आहे.

तांदुळाचे पीक तयार होण्याच्या सुमारास उद्भवणारी जोखीम कमी करण्यासाठी मार्गदर्शन

तमिळनाडमधील मदुराई येथे असलेल्या CCD च्या सहयोगाने तयार केलेल्या मल्टिमीडिया सीडीमधून आपत्तींचे परिणाम कमी करण्याच्या मूलभूत गरजेसंबंधीच्या धोरणातील चार मुख्य मुद्द्यांची संपूर्ण माहिती मिळते. तमिळनाडूतील कावेरी नदीच्या त्रिभुज प्रदेशातील सुनामीग्रस्त शेतकर्‍यांच्या सहभागातून चार वर्षे केलेल्या एका प्रयोगातून ह्या सीडीचा आशय तयार केला गेला आहे. ह्या प्रयोगातून पुढे आलेली धोरणे राबवण्याच्या उपयुक्त पद्धतींची थोडक्यात माहिती ह्या सीडीद्वारे मिळते. ह्या मल्टिमीडिया माहिती-स्रोताचा वापर स्वतःच शिकण्यासाठी तसेच प्रत्यक्ष शेतावर विकास-कार्य करणार्‍यांना प्रशिक्षण देण्यासाठी करता येईल. ही सीडी संशोधक आणि विस्तार-अधिकार्‍यांसाठीही उपयुक्त आहे. हे उत्पादन तमिळ आणि इंग्रजी भाषेत उपलब्ध आहे.

सुस्थिर व्यवसायम्

पिकाचे उत्पादन घेण्याच्या शाश्वत (टिकाऊ) कार्यपद्धतींची चर्चा ह्या उत्पादनात केली आहे. ह्यामध्ये भरपूर चित्रे तसेच प्रत्यक्ष शेतावर उपयोगी पडतील असे व्हीडिओ आहेत. शेतकरी तसेच स्वयंसेवी संस्थांना (NGOs) ह्यातील माहिती उपयुक्त आहे. ह्या आशयास शाश्वत शेती केंद्र आणि हैद्राबाद येथील SERP चे समर्थन आहे. हे उत्पादन तमिळ भाषेत उपलब्ध आहे.

शोध (सर्च) सुविधेमुळे वापरकर्त्यांना इच्छित आशयापर्यंत चटकन पोचणे सोपे जाते. पोर्टलवरील प्रत्येक पानासाठी शोध-सुविधा उपलब्ध आहे. तसेच ह्या सुविधेमुळे शोध पोर्टलवरील आशयापुरता मर्यादित ठेवणे शक्य होते, संपूर्ण इंटरनेट शोधण्याची गरज राहात नाही.

खालील बाबींचा वापर करून पोर्टलमधील ह्या शोध सुविधेद्वारे शोध घेता येतो –

• विशिष्ट अक्षर, शब्द अथवा शब्दसमूह.
• शब्द अथवा शब्दसमूहांमधील जागा.
• शब्दामधील विकल्प बोधक (जसे आणि, किंवा).

थेट (लाइव्ह) शोध

थेट शोध ह्या सुविधेमुळे पोर्टलमधील शोधाची क्षमता वाढते. वापरकर्ता शोधपट्टीमध्ये अक्षरे टाइप करीत असताना संपूर्ण शोध प्रक्रिया सुलभ होते आणि घेतल्या जाणार्‍या शोधाशी जुळणार्‍या सर्व संभाव्य बाबी शोध-खिडकीमध्ये दाखवल्या जातात. शोधाला मिळणार्‍या ह्या थेट प्रतिसादामुळे आशय जलद गतीने तसेच अधिक परिणामकारक रीतीने शोधता येतो.