आदिवासींसाठी व्यवसाय प्रशिक्षण केंद्र योजना

महाराष्ट्र शासनाने आदिवासींच्या विकासासाठी अनेक योजना राबविल्या आहेत. यापैकीच व्यवसाय प्रशिक्षण केंद्र योजना ही आहे. या योजनेमुळे युवकांना रोजगार निमिर्तीतून स्वावलंबन होता आले आहे. ही योजना केंद्र पुरस्कृत आहे.

योजनेचा उद्देश

• आदिवासी युवकांसाठी स्थानिक गरजांवर आधारित लहान लहान प्रशिक्षण अभ्यासक्रम राबवून त्यांना स्वयंरोजगाराची संधी देणे.
• आदिवासी भागातील लोकांना अत्यंत गरजेची यंत्रे व अवजारे स्थानिकरित्या दुरुस्त करुन घेण्याच्या दृष्टीने कुशल कारागीर उपलब्ध करुन देणे.

व्यवसाय प्रशिक्षण केंद्रात सध्या चार निवासी पोस्ट बेसिक आश्रमशाळांमध्ये सुरु करण्यात आली आहेत. यात इलेक्ट्रीशियन, ऑईल इंजिन/इलेक्ट्रिक मोटार दुरुस्ती, मोटार मॅकॅनिक इत्यादी अभ्यासक्रम शिकविले जातात. प्रशिक्षणाचा कालावधी चार महिने असतो. एका सत्रात ५० विद्यार्थ्यांना प्रवेश देण्यात येतो. प्रशिक्षणार्थींच्या इच्छेनुसार तीन प्रकारच्या अभ्यासक्रमांचे प्रशिक्षण त्याला घेता येईल.

या योजनेंतर्गत प्रशिक्षणार्थीस दरमहा रु.४००/- विद्यावेतन तसेच प्रशिक्षणानंतर तीन महिने शहरी भागातील कार्यशाळेत प्रात्यक्षिकांची संधी, आवश्यक कच्चे साहित्य व अनुषंगिक अवजारे पुरविण्यात येतात.

पात्रतेच्या अटी

• प्रशिक्षणार्थी अनुसूचित जमातीचा असावा.
• त्याचे शिक्षण इ.9 वी पर्यंत झालेले असावे.

अधिक माहितीसाठी…

• संबंधित पोस्ट बेसिक आश्रमशाळांचे मुख्याध्यापक व संबंधित क्षेत्राचे प्रकल्प अधिकारी केंद्र शासकीय पोस्ट बेसिक आश्रमशाळा कोटगूल, ता.कोरची, जि.गडचिरोली, कसनसूर ता.भामरागड जि.गडचिरोली.
• विनवल, ता.जव्हार जि.ठाणे.
• पाथरज, ता.कर्जत जि.रायगड.
• पळसून, ता.कळवण, जि.नाशिक.
• भांगरापाणी, ता.अक्कलकुवा, जि.नंदुरबार.
• केळीरुम्हणवाडी, ता.अकोले, जि.अहमदनगर.
• वाघझिरा, ता. यावल, जि. जळगाव.
• गोहे, ता.आंबेगाव, जि. पुणे.
• कपरा ता.बामूळगाव,
• सारखणी ता. किनवट, जि. नांदेड.
• राणीगाव ता. धारणी, जि. अमरावती.
• कवडस ता. हिंगणा, जि. नागपूर.
• कहीकसा ता.देवरी.
• देवाडा, ता. राजूरा, जि. चंद्रपूर.

आदिम जमातीसाठी विकासाच्या योजना

अनुसूचित क्षेत्रात दुर्गमतेमुळे पुरेशा प्रमाणात सुविधा उपलब्ध नाहीत, अशा क्षेत्रातील अतिमागास व दारिद्र्यरेषेखालील जीवन जगणाऱ्या आदिम जमातीच्या शेतकऱ्यांसाठी त्यांना सुधारित शेतीची गोडी निर्माण व्हावी. शेतीत सुधारणा व्हावी, पर्यायाने त्यांचा विकास व्हावा व त्यांची आर्थिक स्थिती सुधारावी व त्यांना मुख्य प्रवाहात सामील होता यावे या उद्देशाने वाडी विकास कार्यक्रम योजना राबविली आहे.

शासनाने पेण व पांढरकवडा या प्रकल्प क्षेत्रांतर्गत आदिम जमातीच्या लोकांसाठी आदिवासी विकास विभागासाठी मंजूर करण्यात आली आहे. ही योजना महाराष्ट्र इन्स्टिट्यूट ऑफ टेक्नॉलॉजी ट्रान्सफर फॉर रुरल एरियाज (मित्रा), नाशिक या संस्थेमार्फत राबविण्यात येत आहे.

योजनेची उद्दिष्टे

• योजनेमार्फत स्वयंरोजगार निर्माण करणे.
• जमिनीची उत्पादन क्षमतेत वाढ.
• शेतीच्या उत्पन्नात वाढ.
• कुटुंबाच्या स्थलांतरामध्ये घट.
• आरोग्य व राहणीमान यात सुधारणा करणे.

या योजनेसाठी ६६ लाख रूपयांचा निधी उपलब्ध झालेला आहे. या योजनेअंतर्गत एकूण ३०० लाभार्थ्यांचे उद्दिष्ट ठरविण्यात आले आहे.

योजनेसाठी पात्रता

• लाभार्थी आदिम जमातीचा असावा व त्या लाभ क्षेत्रातील असावा.
• लाभार्थी पाच एकरापर्यंत भूमिधारक असावा.
• लाभार्थी दारिद्र्यरेषेखालील असावा.

अधिक माहितीसाठी प्रकल्प अधिकारी, एकात्मिक आदिवासी विकास प्रकल्प यांच्याकडे संपर्क साधावा.

माहिती संकलन- विभागीय माहिती कार्यालय,
कोंकण भवन, नवी मुंबई.

स्त्रोत : महान्युज