गांजाचे झाड लावणे बेकायदेशीर असले तरी चोरून अनेकजण शेतात गांजा लावतात. पैशाचे आमिष असल्याने गांजा अनेक ठिकाणी होतो. गांजाचे झाड अंबाडी वर्गातले असून त्याच्यातून वाहणारा रस (डिंक) हा मादक आहे. गांजा हे मुळात एक औषधी झाड आहे. पूर्वीपासून निरनिराळया कामांसाठी त्याचा वापर होत आलेला आहे. यांच्या मादी जातीच्या झाडांपासून जो चीक निघतो त्यास गांजा असे म्हणतात. कोवळया फांद्यांवर राळेसारखा थर येतो त्यास चरस म्हणतात. पाने आणि टिकशा मिळून 'भांग' तयार होते. गांजा व भांग जुनी असल्यास निरुपयोगी असते. कारण त्यातले उडून जाणारे तेलद्रव्य असते, तेच मुख्य काम करते. हे तेल व राळ दारूत किंवा तुपात मिसळते पण पाण्यात नाही.
गांजाचा परिणाम मेंदू, चेतातंतू, पचनसंस्था, मूत्रजननसंस्था, स्त्री-पुरुष जननसंस्था, रक्त, श्वसनसंस्था वगैरे अनेक जागी होतो. गांजा तीन प्रकारे वापरला जातो - धूम्रपान, दुधात मिसळून पोटातून किंवा लेप इ. लेप हा स्थानिक वेदना कमी करण्यासाठी वापरला जातो. लेप देऊन दात काढण्यापुरती बधिरता येऊ शकते. रक्तात मिसळल्यानंतर गांजाचा परिणाम मात्रेप्रमाणे वाढत जातो. मेंदूवर त्याचा पहिल्यांदा उत्तेजक व त्यानंतर कैफ चढणे व झोप लागणे असा परिणाम होतो. संवेदना बोथट होतात. शरीर शिथिल व शक्तिहीन होते - विशेषतः पायांवर हा परिणाम जास्त होतो. नाडी वेगाने चालते व शरीरात गरमपणा जाणवतो. भूक जास्त लागते आणि अन्नपचनावर त्याचा परिणाम होतो व मलविसर्जनही सुधारते. गांजाने बाळंतपणात कळा वाढतात. पुरुष जननेंद्रियावर त्याचा लेप दिल्यास संवेदना बोथटते आणि त्यामुळे वीर्यपतन लवकर होत नाही.
लेखक : डॉ. श्याम अष्टेकर (MBBS, MD community Medicine)
संदर्भ : आरोग्यविद्या
अंतिम सुधारित : 7/3/2020
तंबाखू व तंबाखूजन्य पदार्थांचे सेवन करण्यापासून लो...
मानसिक आनंद, कैफ, कामवासना वगैरे गोष्टींसाठी अफूचा...
निकोटीन हे तंबाखूतले रसायन अत्यंत विषारी आहे. ते ल...
वैद्यकीय दृष्टिकोनातून व्यसनाधीनतेच्या चार पाय-या ...