लेप्टोस्पायरोसीस हा आजार लेप्टोस्पायरा नावाच्या सूक्ष्म जिवाणूमुळे होतो हे जिवाणू उंदीर, घुशी, कुत्रे, मांजरे, डुक्कर, गायी व म्हशी अशा प्रकारच्या प्राण्यांच्या मूत्र व रक्त यामध्ये असतात. हे मूत्र व रक्त पाण्यात मिसळते व हे दूषित पाणी मानवी शरीरावरील सूक्ष्म जखमांद्वारे शरीरात प्रवेश करतात.
ज्या व्यक्तींची प्रतिकारक्षमता कमी असते, अशा लोकांना हा आजार होण्याची शक्यता जास्त असते. लहान मुले व स्त्रियांपेक्षा पुरुषांमध्ये ह्या रोगाचे प्रमाण जास्त असते. प्राणी संग्रहालयात काम करणारे, कत्तलखान्यात काम करणारे, कृषी प्रयोगशाळेत काम करणारे त्याचप्रमाणे रबरी बूट न घालता चिखल व पाणी यांचा संपर्क येणारे यांना हा रोग होण्याची शक्यता जास्त असते.
तीव्र ताप, डोकेदुखी, स्नायू दुखी, डोळे लाल होणे/ सुजणे, थंडी वाजणे. खोकल्यात रक्त पडणे/ दम लागणे.
लघवीचे प्रमाण कमी होणे. मुत्रपिंडाचे, यकृताचे काम बंद पडून मृत्युही ओढवतो. बऱ्याच वेळा रुग्णांची लक्षणे किरकोळ वा समजुन न येणारी असतात. शरीरावर लाल चट्टे येतात.
चिखल, माती व पावसाच्या पाण्यांत काम करताना संरक्षक रबरी बुट व हातमोजे वापरावे. उंदीर व घुशीचा नायनाट करणे व बिळे बुजविणे. आजारी जनावरांना स्वतंत्र ठेवणे व त्यांच्या मुत्राचा मानवी संपर्क टाळणे. बेवारशी कुत्र्यांचा बंदोबस्त करणे. डुकरांचा बंदोबस्त करणे. गटारे तुंबून पाणी साठू न देणे.
नागरिकांनी घ्यावयाची काळजी
वैयक्तिक स्वच्छता पाळा. शरीरावर कुठेही जखम होऊ देऊ नका. आपला परिसर स्वच्छ ठेवावा व पाणी साठू देऊ नये. पाण्यात व चिखलात काम करायचे असल्यास रबरी बूट व हातमोजे वापरावे. चप्पल किंवा बूट घातल्याशिवाय बाहेर पडू नये.
लेप्टोस्पायरोसीसची लक्षणे आढळल्यास ताबडतोब जवळच्या रुग्णालयामध्ये जाऊन तपासणी करावी. ड्रॉयडॉट, एलायझा चाचणीद्वारे लेप्टोस्पायरोसीसचे निदान केले जाते. त्वरित तपासणी करुन उपचार न केल्यास रुग्णांची किडनी व यकृत यांचे कार्य बंद पडून क्वचित प्रसंगी मृत्युदेखील ओढवू शकतो.
अधिक माहितीसाठी जवळच्या प्राथमिक आरोग्य केंद्र किंवा शासकिय दवाखान्याला भेट द्यावी.
जिल्हा माहिती कार्यालय, ठाणे.
माहिती स्रोत: महान्यूज, बुधवार, ०१ जुलै, २०१५.
अंतिम सुधारित : 10/7/2020