कॉमन लेपर्ड

कॉमन लेपर्ड : आपल्या जंगलातून निसर्ग फेरी करताना जर हे "कॉमन लेपर्ड" फुलपाखरू दिसले आणि आपण ओरडलो की "तो बघ लेपर्ड उडतोय !" आजूबाजूचे बरेचसे नवखे लोक दचकतात आणि अचंब्याने आपल्याकडे बघायला लागतात. काही बिबळ्या वाघ नसून फुलपाखरातील "कॉमन लेपर्ड" असतो. बऱ्याचशा फुलपाख्ररांना लेपर्ड, टायगर, क्रो अशी पक्ष्यांची, प्राण्यांची नावे दिली गेली आहेत. या फुलपाखराला असे नाव देण्याचे कारण म्हणजे त्याचे रंग. या फुलपाखराच्या समोर खरोखरच लेपर्ड उडत असतो पण तो पंखांवरील रंग उठावदार पिवळा / भगवा असून त्यावर बिबळ्याप्रमाणेच काळे ठिपके असतात. नुकतेच जर कोषातून फुलपाखरू बाहेर पडले असेल तर त्यावर निळी / जांभळी चमकदार छटा असते, मात्र कालांतराने ही झळाळी नष्ट होते.

हे फुलपाखरू भारतात सहज आढळते आणि पानगळीच्या जंगलांमध्ये यांचा वावर प्रमुख्याने असतो. आपल्याला ती अगदी वर्षभर जरी दिसत असली तरी उन्हाळ्यात आणि पावसाळ्याच्या सुरवातीला त्यांची संख्या जास्त असते. उन्हाळ्यात ती आपल्याला जंगलातील सुक्या, कोरडया ओढयांच्या पात्रात "चिखल पान" करताना आढळतात आणि पावसाळ्यात "लिया"च्या झुडपाच्या बहरावर शेकडोंनी झेपावलेली दिसतात. ही फुलपाखरे साधारणत: जमिनीलगत आणि कमी ऊंचीवरून उडतात. उडण्याची त्यांची पद्धत संथ असते आणि आपल्या पंखांची ते कमीतकमी उघडझाप करतात.

उन चढल्यावर त्यांची लगबग जोरात सुरू होते आणि बऱ्याच वेळेला ते एखाद्या झाडाच्या फांदीच्या टोकावर बसून टेहेळणी करतात. आजूबाजूनी जाणाऱ्या दुसऱ्या जातीच्या फुलपाखरावर किंवा त्यांच्याच जातीच्या नरावर ते झपाटयाने चाल करून जातात आणि यावेळी मात्र त्यांचा उडण्याचा वेग प्रचंड असतो.

फुलपाखराची मादी काटेरी, निष्पर्ण झाडावर अंडी घालते पण तिचा अंदाज एवढा बरोबर असतो की जेवढया वेळात अंडयातून अळ्या बाहेर येतात तेवढया वेळात झाड नवीन पालवीने भरून गेलेले असते. अळी काटेरी असून पानामागून पान फस्त करत करत ती नवीन नवीन फांदीवर फिरत रहाते. जर यांचा कोष हिरव्या पानावर /यांचा मिलनाचा काळ वर्षभर असला तरी यांच्या माद्या सर्वात जास्त अंडी उन्हाळ्याच्या शेवटी घालतात. या फांदीवर झाला तर जर्द हिरवा असतो आणि जर का तो वाळक्या फांदीवर झाला तर तो पिवळ्सर पांढरा असतो. त्यावर आकर्षक लाल,

चंदेरी ठिपकेसुद्धा असतात. याफुलपाखराची अंडयापासून ते प्रौढ फुलपाखरापर्यंत वाढ अतिशय झपाटयाने होते. जेमतेम २१ दिवसाच्या काळात हे फुलपाखरू त्याच्या जिवनातील पहिल्या ३ अवस्था सहज पार करते.

लेखक - युवराज गुर्जर

स्त्रोत - युवराज गुर्जर ब्लॉग