स्ट्रॉबेरी पिकाचे कीड व रोग व्यवस्थापन

पीक संरक्षण

किडी व रोगांमुळे पिकाचे मोठे नुकसान होत असल्याचे दिसून येते. स्ट्रॉबेरीच्या रोपांवर मावा, तुडतुडे, फुलकिडे, लाल कोळी, हुमणी, पाने व खोड कुरतडणारी अळी, सुत्रकृमी या महत्त्वाच्या किडी तर मर, पानावरील ठिपके, भुरी, करपा, क्राउन रॉट व मूळ कूज इत्यादी महत्त्वाचे रोग आढळतात.

कीड व्यवस्थापन :

रस शोषणाऱ्या किडींच्या नियंत्रणासाठी प्रोफेनोफॉस (२ मि.लि./

लि. पाणी) किंवा ऑक्झी डिमेटॉन मिथिल (२ मि.लि./लि. पाणी) किंवा थायाक्लोप्रिड २४० एस.सी. (२ मि.लि./लि. पाणी) किंवा ईमिडाक्लोप्रिड २०० एस एल (१.५ ते २.० मि.लि./लि. पाणी) यापैकी कोणत्याही एका कीटकनाशकाची १५ ते २० दिवसातून आलटूनपालटून गरजेनुसार फवारणी करावी.

हुमणीचा उपद्रव दिसताच १० टक्के लिंडेन पावडर एक हेक्‍टर

क्षेत्रासाठी २५ किलो या प्रमाणात शेतात मिसळावी. फोरेट १० जी

१/३ ग्रॅम (चिमूटभर) रोपांच्या मुळांत महिन्यातून एक वेळा टाकावे. पाने व खोड कुरतडणारी अळीच्या नियंत्रणासाठी ऑक्झी डिमेटॉन मिथिल (२ मि.लि./लि. पाणी) किंवा मिथिल डिमेटॉन (१ मि.लि./लि. पाणी) किंवा अँक्टारा ५ ग्रॅम/पंप (१६ लि. पाणी) या कीटकनाशकांची गरजेनुसार फवारण्या कराव्यात. सूत्रकृमीच्या नियंत्रणासाठी फोरेट १० जी (७ ते ८ कि.ग्रॅ. /हेक्‍टर) किंवा कार्बोफ्युरॉन (८ ते १० कि.ग्रॅ./ हेक्‍टर) किंवा स्पॅसिलोमायसेस बुरशी (५ ते ८ कि.ग्रॅ./हेक्‍टर) मातीत मिसळावे.

रोग व्यवस्थापन :

१) पानावरील ठिपके या रोगांच्या नियंत्रणासाठी डायफेनकोनॅझोल

२५० ईसी (१ मि.लि./लि. पाणी) किंवा ब्लायटॉक्स ५० डब्ल्यु डब्ल्यु (२.५ ग्रॅम/लि. पाणी) या बुरशीनाशकांची रोगाचा प्रादुर्भाव

लक्षात घेऊन १५ ते २० दिवसांच्या अंतराने फवारणी करावी.

२) जिवाणूजन्य ठिपके या रोगाच्या नियंत्रणासाठी ब्लायटॉक्स

५० डब्ल्यु डब्ल्यु (२.५ ग्रॅम/लि. पाणी) अधिक स्ट्रेप्टोमायसिन सल्फेट (२ ग्रॅम/लि. पाणी) एकत्रित मिसळून रोगाची लक्षणे दिसताच त्वरित फवारणी करावी व त्यानंतर ४ ते ५ दिवसांच्या अंतराने दुसरी फवारणी करावी.

३) करपा/ब्लाईट या रोगाच्या नियंत्रणासाठी, रोगाचा प्रादुर्भाव

दिसताच डायफेनकोनॅझोल २५० ईसी (१ मि.लि./लि. पाणी)

किंवा ब्लायटॉक्स ५० डब्ल्यु डब्ल्यु (२.५ ग्रॅम/लि. पाणी) किंवा

कार्बेन्डॅझिम (१ ग्रॅम/लि. पाणी) या बुरशीनाशकांची गरजेनुसार

फवारणी करावी.

४) क्राउन रॉट/शेंडाकुज/मर या रोगांच्या रोगकारक बुरशीची बीजे

जमिनीतून झाडात प्रवेश करतात. ही बीजे नष्ट करण्यासाठी

लागवडीपूर्वी जमिनीचे निर्जंतुकीकरण करावे. जमिनीत पाणी साचून राहणार नाही, याची काळजी घ्यावी. त्यासाठी जमिनीचा निचरा योग्य असावा. रोगाचा प्रादुर्भाव न झालेली निरोगी रोपे लागवडीसाठी वापरावीत. रोपे लावण्यापूर्वी कार्बेन्डॅझिम (१ ग्रॅम/लि. पाणी) च्या द्रावणात १५ ते २० मिनिटे बुडवावीत.

५) फळकूज रोगांचे संरक्षणात्मक उपाययोजना म्हणून कार्बेन्डॅझिम (१ ते २ ग्रॅम/लि. पाणी) किंवा कॅप्टन (२.५ ग्रॅम/लि. पाणी) या बुरशीनाशकांची ८ ते १० दिवसांच्या अंतराने ३ ते ४ वेळा फवारणी करावी.

६) भुरी रोग येण्यापूर्वी पाण्यात विरघळणारे गंधक (२.५ ग्रॅम/ लि.

पाणी) संरक्षणात्मक उपाय म्हणून फवारावे. रोगाचा प्रादुर्भाव

झाल्यास कॅलिक्झीन (१ मि.लि./लि. पाणी) किंवा हेक्‍्झाकोनॅझोल (१ मि.लि./लि. पाणी) या प्रमाणात फवारावे.

७) मर रोग संरक्षणात्मक उपाययोजना म्हणून बुरशीची बीजे नष्ट

करण्यासाठी लागवडीपूर्वी जमिनीचे निर्जंतुकीकरण करावे. जमिनीचा निचरा योग्य असावा. रोगाचा प्रादुर्भाव न झालेली निरोगी रोपे लागवडीसाठी वापरावीत. रोपे लावण्यापूर्वी कार्बेन्डॅझिम (१ ग्रॅम/लि. पाणी) च्या द्रावणात १५ ते २० मिनिटे बुडवावीत.

८) विषाणूजन्य व मायकोप्लाझमाजन्य रोगांच्या निर्मूलनासाठी रोगांचा प्रसार करणाऱ्या रस शोषणाऱ्या किडी जसे मावा, तुडतुडे, फुलकिडे, पांढरी माशी यांसारख्या किडींचा वेळीच बंदोबस्त करावा. विषाणूजन्य रोग बाधित रोपे उपटून तात्काळ नष्ट करावीत.

स्रोत- शेतकरी मासिक