परदेशातील शिक्षण सुवर्णसंधी

• यात प्रामुख्याने अनुसूचित जातीच्या मुला-मुलींना परदेशात शिक्षणासाठी दिली जाणारी शिष्यवृत्ती ही एक महत्वपूर्ण योजना आहे.
  

• अनुसूचित जाती व नवबौध्द घटकांतील विद्यार्थ्यांना आर्थिक परिस्थितीमुळे उच्च शिक्षणासाठी परदेशातील नामांकित विद्यापीठामध्ये प्रवेश घेणे कठीण असते. त्यामुळे अशा विद्यार्थ्यांची गुणवत्ता असूनही केवळ आर्थिक परिस्थितीमुळे त्यांना उच्च शिक्षणापासून वंचित रहावे लागू नये, या गुणवत्ताधारक विद्यार्थ्यांना परदेशात शिक्षणाची संधी मिळावी व त्यांच्या गुणवत्तेला वाव मिळावा म्हणून ही शिष्यवृत्ती दिली जाते.
  
• परदेशातील नामांकित विद्यापीठामध्ये ज्या विद्यार्थ्यांना पदव्युत्तर व पीएच.डी.अभ्यासक्रमाकरिता प्रवेश मिळाला आहे, अशा पदव्युत्तर अभ्यासक्रमांसाठी 26 व पीएच.डी. अभ्यासक्रमासाठी 24 विद्यार्थ्यांना दरवर्षी ही शिष्यवृत्ती दिली जाते.
  
• या शिष्यवृत्ती अंतर्गत परदेशातील संबंधित विद्यापीठाने प्रमाणित केलेला शिक्षण फीची पूर्ण रक्कम व इतर खर्च मंजूर करण्यात येतो.
  
• त्यानुसार अमेरिका व इतर राष्ट्रांसाठी 14 हजार अमेरिकन डॉलर तर ब्रिटनसाठी 9 हजार पौंड इतका वार्षिक निर्वाह भत्ता विद्यार्थ्यास अदा करण्यात येतो.
  
• याशिवाय संबंधित विद्यार्थ्याला आकस्मिक खर्चासाठी म्हणून अमेरिका व इतर देशांसाठी 1375 यु.एस.डी. तर ब्रिटनसाठी 1000 पौंड इतकी रक्कम देण्यात येते. यात प्रामुख्याने पुस्तके, अभ्यास दौरा इत्यादी खर्चाचा समावेश आहे.
  
• तसेच विद्यार्थ्यास परदेशात जाताना व अभ्यासक्रम झाल्यानंतर परत येताना झालेला विमान प्रवास खर्च (shortest route & Ecoromy Class) तिकीट सादर केल्यानंतर तो मंजूर करण्यात येतो.
  

शिष्यवृत्तीसाठी पात्रता

• अनुसूचित जातीच्या मुला-मुलींना परदेशात शिक्षणासाठी दिल्या जाणाऱ्या या शिष्यवृत्तीसाठी दिल्या जाणाऱ्या साधारणत: इच्छुक विद्यार्थी / विद्यार्थिनी हा अनुसूचित जाती / नवबौध्द घटकातील असणे आवश्यक असते.
  

• तसेच तो महाराष्ट्राचा रहिवासी असावा लागतो. त्याचे वय 35 वर्षापेक्षा जास्त नसावे. तसेच त्याचा कुटुंबाचे वार्षिक उत्पन्न 2 लाख 50 पन्नास हजारपेक्षा जास्त नसावे.
  
• पीएच.डी. अभ्यासक्रमासाठी त्याला पदव्युत्तर पदवीमध्ये किमान 50 टक्के गुण प्रथम प्रयत्नामध्ये उत्तीर्ण असणे गरजेचे आहे.
  
• पदव्युत्तर पदवीमधील अभ्यासक्रमासाठी संबंधित विद्यार्थी-विद्यार्थिनीला पदवीला किमान 50 टक्के गुण व प्रथम प्रयत्नामध्ये उत्तीर्ण असणे गरजेचे आहे.
  

समाजातील मागास व आर्थिकदृष्ट्या दुर्बल घटकातील गुणवत्ताधारक पात्र इच्छुक विद्यार्थी-विद्यार्थिनी परदेशातील शिक्षणासाठी या शिष्यवृत्तीचा जरुर लाभ घ्यावा व त्या अनुषंगाने स्वत:च्या विकासाबरोबर समाजाचा व राष्ट्राचाही विकास साधावा, अशीच या शिष्यवृत्ती देण्यामागची शासनाची भूमिका आहे. 


लेखिका : अर्चना माने जिल्हा माहिती कार्यालय, कोल्हापूर

स्त्रोत : महान्यूज