पुणे परिसरांतील महापालिका

पुणे महापालिका

पुणे महाराष्ट्राचे दुसऱ्या क्रमांकाचे मोठे शहर आहे. पुणे महानगर पालिका पुण्यावर प्रशासन करणारी स्थानिक स्वराज्य संस्था आहे. तिची स्थापना 15 फेब्रुवारी 1950 रोजी झाली. पुण्यात अठ्ठेचाळीस प्रभाग असून प्रत्येक प्रभागातून प्रत्येकी 3 सदस्य निवडले जातात. सध्या १४८ निर्वाचित सदस्य असून मुक्ता टिळक या महापौर आहेत.

पुणे शहर हे पुणे जिल्ह्यातील हवेली तालुक्याखाली येते. पुणे महानगरपालिका आपल्या अधिकारक्षेत्रात 15 नवीन गावे विलीन करण्याची योजना आखत आहे. विलीनीकरणानंतर पीएमसीचे एकूण क्षेत्रफळ सध्याच्या 430 कि.मी. 2 पासून (पीएमसीच्या वेबसाइटवर नमूद केल्याप्रमाणे) 552 किमी 2 पर्यंत वाढेल. त्यानंतर ती महाराष्ट्रात सर्वात जास्त क्षेत्रफळ असलेली महानगरपालिका बनेल. या 15 गावांमध्ये म्हालुंगे, सुस, बावधन, किर्कटवाडी, पिसोळी, लोहेगाव, धावडे कोपरे, कोंढवा धावडे, नांदेड, खडकवासला, शिवने, हडपसर (सधेसातारा नाली भाग), मुंडवा (केशवनगर), मंजारी, नाऱ्हे, आंबेगाव, धायरी, उरळी कांचन आणि फुरसुंगी ही गावे असतील.

पुणे कंटनमेंट बोर्ड

पुणे कंटनमेंट बोर्ड हे महाराष्ट्र राज्यातील पुणे छावणी क्षेत्रासाठी प्रशासकीय मंडळ आहे. ते इ.स. 1817 साली स्थापन झाले. कंटोनमेंट्स अॅक्ट, 2006 नुसार भारत सरकारद्वारे हे कॅन्टोन्मेंट क्लास -1 कंटोनमेंट आहे.

पिंपरी-चिंचवड महानगरपालिका

पिंपरी चिंचवड महानगरपालिका ही पुणे मेट्रो सिटीमधील महानगरपालिका आहे. ती पुणे शहराचा शहर संचय (Urban Agglomeration) आहे. 4 मार्च 1970 रोजी पिपरी-चिंचवड परिषदेची स्थापना करण्यात आली जिचे क्षेत्रफळ 87 कि.मी. होते. 1982 मध्ये ती महापालिका म्हणून घोषित करण्यात आली आणि तिचे क्षेत्रफळ 181 चौ. कि.मी. झाले. पिंपरी चिंचवड महापालिकेची लोकसंख्या 2011 च्या जनगणनेनुसार दरवर्षी 17,29,000 होती.

1954 मध्ये हिंदुस्तान अँटीबायोटीक्स ही पहिली फार्मास्युटिकल कंपनी स्थापन झाली तेव्हा पीसीएमसीच्या औद्योगिक क्षेत्राची मुहूर्तमेढ रोवली गेली. 4 मार्च 1970 रोजी अण्णासाहेब मगर यांनी पी.सी.एम.सी. ची मुहूर्तमेढ केली. सुरुवातीला पिंपरी, चिंचवड, आकुर्डी आणि भोसरी ही चार गावे या महापालिकेत विलीन करण्यात आली.
पिंपरी-चिंचवड महापालिका परिवहन (पीसीएमटी) ची 1974 मध्ये सुरुवात झाली. ती आता पीएमपीएमएल (पुणे महानगर क्षेत्राचे स्थानिक वाहतूक) चा एक भाग आहे.
1975 मध्ये या महामंडळाचा दर्जा सी-ए श्रेणीत बदलला गेला. पीसीएमसीला आशियातील सर्वात वेगात वाढणारी आणि श्रीमंत महापालिकांपैकी एक आहे असे मानले जाते.