योनिद्वाराची खाज

योनिद्वाराची खाज

कारणे

योनिद्वारावर खाज सुटण्याची कारणे अनेक असतात. त्यात मुख्य आंतरिक गट म्हणजे योनिमार्गातून येणा-या स्राव व दाह यांमुळे येणारी खाज. दुसरा गट म्हणजे खुद्द योनिद्वाराचे आजार.

• आंतरिक आजार : आतून बाहेर पसरलेली खाज, उदा. योनिदाह, गर्भाशयाच्या तोंडाचा कर्करोग, लिंगसांसर्गिक रोग, इत्यादींमुळे होणारी योनिद्वाराची खाज.
• योनिद्वाराचे आजार : यांमध्ये खरूज, गजकर्ण, उवा, आतडयातल्या जंतूंमुळे (सूतकृमी) गुदद्वार व योनिद्वारावर येणारी खाज, जखमा (उदा. बाळंतपण किंवा लैंगिक संबंधामुळे तयार होणा-या जखमा), केसांच्या मुळाशी तयार होणा-या गाठी,वावडे, मधुमेहामुळे येणारे जंतुदोष, इत्यादी निरनिराळे आजार आढळतात.
• यासाठी योनिद्वाराची आणि योनिमार्गाची तपासणी केल्यावर बहुधा ताबडतोब आजार समजतो. मधुमेह तपासणीसाठी मात्र लघवीतील आणि रक्तातील साखरेसाठी तपासणी करावी.

उपचार

रोगनिदान झाल्यानंतर मूळ आजारावर (उदा. खरूज असल्यास खरजेचे गॅमा मलम) उपचार करावेत. महत्त्वाची गोष्ट म्हणजे साध्या साबणपाण्याने योनिद्वाराची स्वच्छता ठेवणे आवश्यक आहे. केस काढून टाकल्यावर स्वच्छता ठेवणे व औषध लावणे सोपे जाते.

कडुनिंबाच्या काढयाने सकाळी व रात्री झोपताना धुऊन स्वच्छता केल्याने किरकोळ कारणे बरी होतात.

योनिदाह : आयुर्वेदिक निदान व उपचार (तक्ता (Table) पहा)

लेखक : डॉ. श्याम अष्टेकर (MBBS, MD community Medicine)

संदर्भ : आरोग्याविद्या