सोयाबीनवर निळे भुंगेरे

कोल्हापूर जिल्ह्यात सोयाबीनवर पहिल्यांदाच निळे भुंगेरे (सेनिओराने) या किडीचा प्रादुर्भाव दिसला आहे. या किडीच्या प्रादुर्भावामुळे पानांची वाढ होत नाही. त्यामुळे रोपवाढीवर परिणाम झाला आहे. किडीचा प्रादुर्भाव ओळखून तातडीने उपाययोजना कराव्यात. 

कोल्हापूर जिल्ह्याच्या गडहिंग्लज तालुक्‍यातील तेरणी, हलकर्णी, बसरगे, नूल आणि हासुरवाडी या गावांमध्ये सोयाबीन पिकावरील किडीचे सर्वेक्षण करत असताना नवीन उगवून आलेल्या सोयाबीनच्या रोपांवर निळे भुंगेरे या किडीचा प्रादुर्भाव दिसून आला आहे. 
1) कोल्हापूर जिल्ह्यात सोयाबीन पिकावर पहिल्यांदाच निळे भुंगेरे (सेनिओराने) या किडीचा प्रादुर्भाव दिसून आला आहे. 
2) सन 1987 मध्ये मध्य प्रदेशामध्ये या भुंग्यांचा प्रादुर्भाव आढळून आला होता. त्यानंतर त्याचा झपाट्याने प्रसार होऊ लागला. 
3) कर्नाटक राज्यात 2006 ते 2010 या कालावधीमध्ये सोयाबीन पिकाचे या किडीच्या प्रादुर्भावामुळे मोठ्या प्रमाणावर नुकसान झाले होते.

नुकसानीचे स्वरूप -

1) निळे भुंगेरे किडीचा प्रादुर्भाव उशिरा पेरलेल्या सोयाबीनवर दिसतो आहे.

2) भुंगे सुरवातीला नवीन उगवून आलेल्या पानांमध्ये राहून पाने खातात. त्यामुळे ते सहजासहजी नजरेस येत नाहीत. 
3) प्रादुर्भावामुळे पानांमध्ये अन्न तयार करण्याच्या क्रियेवर विपरीत परिणाम होतो. त्यामुळे उत्पादनामध्ये घट येणार आहे. 
4) सध्याच्या काळात या भुंग्यांच्या नर आणि मादीचे मिलन पाहण्यात आले; परंतु जमिनीमध्ये अंडी अवस्था सापडली नाही. शेतात मिलन चालू असलेले नर आणि मादी प्रयोगशाळेमध्ये आणले असता त्यांचे मिलन होत नाही आणि अंडीही घातली जात नाहीत, असे दिसून आले. अशा प्रकारची निरीक्षणे सन 2010 मध्ये धारवाड कृषी विद्यापीठात डॉ. पाटील आणि त्यांच्या सहकाऱ्यांनी नोंदवलेली आहेत.

नियंत्रणाचे उपाय -

1) किडीच्या नियंत्रणासाठी क्‍लोरपायरीफॉस (50टक्के प्रवाही) 18 मि.लि. किंवा क्विनॉलफॉस (25 टक्के प्रवाही) 20 मि.लि. किंवा क्‍लोरऍन्टानिलिप्रोल (20 टक्के प्रवाही) 10 मि.लि. किंवा इंडॉक्‍झाकार्ब 3 मि.लि. प्रति दहा लिटर पाण्यात मिसळून फवारणी करावी.

2) फवारणी शक्‍यतो दुपारी चार वाजल्यानंतर करावी. कारण या कालावधीमध्ये भुंग्याची हालचाल मोठ्या प्रमाणावर दिसून येते. 

डॉ. पांडुरंग मोहिते. 7720003765

( डॉ. पांडुरंग मोहिते कृषी महाविद्यालय, कोल्हापूर येथे कीटकशास्त्र विभागामध्ये प्राध्यापक आहेत. श्री. बदगुडे हे गडहिंग्लज (जि.कोल्हापूर) येथे उपविभागीय कृषी अधिकारी आहेत.)

----------------------------------------------------------------------------------------------

स्त्रोत: अग्रोवन